Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 1.djvu/622

Ta strona została przepisana.

nego; k. górny, minerał, skrystalizowana odmiana kwarcu (fig.); k-y, przedmioty, wyrobione z pięknego czystego szkła szlifowanego; zastawa stołowa z pięknego szkła, rzniętego; cukier w kryształach; przen., rzecz czysta, bez skaz; głos dźwięczny, czysty.

Kryształek, zdr. od Kryształ; w anat. soczewka oka.

Kryształowy, łć., przym. od Kryształ; podobny do kryształu; błyszczący, przezroczysty; cukier k.p. Kryształ, przen., czysty, nieskalany, szlachetny (dusza k-a).

Kryterjum, gr., sprawdzian, probierz, wskazówki a oznaki, służące za podstawę do wydawania sądu o czymś; miara, za pomocą której oceniamy prawdziwość jakich poglądów a. twierdzeń.

Kryty, lm. od Kryć; ukryty, tajemny; nakryty, pokryty (k. dachówką).

Krytycyzm, łć., system filozoficzny Kanta, badający granice i warunki poznania prawdy; umiejętne odróżnianie prawdy od fałszu; skłonność do krytykowania.

Krytyczny, gr., wnikający w istotę rzeczy, ściśle roztrząsający; odróżniający prawdę od fałszu; szyderczy, uszczypliwy; znamionujący przesilenie, niebezpieczny; k-a temperatura gazu = temperatura, powyżej której gaz pod największym nawet ciśnieniem nie przechodzi w stan płynny; k. wiek = wiek człowieka przejściowy od młodości do starości.

Krytyk, gr., znawca, oceniający wartość dzieł sztuki i utworówliterackich; recenzent; przen., człowiek, widzący wszystko ze złej strony, ganiący chętnie.

Krytyka, gr., ocena wartości, sąd znawczy; nagana; dział piśmiennictwa, mający za cel roztrząsanie wartości utworów literackich, naukowych, sztuki i t. p.

Krytykować, gr., wydawać sąd o czym, oceniać; ganić.

Krywuła, lit., laska kapłańska, pastorał.

Kryza, nm., rodzaj kołnierza, noszonego na szyi, marszczonego lub suto fałdowanego (fig.).

Kryziasty, Kreziasty, nm., pomarszczony jak kryza.

Kryzować, marszczyć, fałdować, karbować; rzeźbić.

Kryzys, gr., przesilenie, stan rzeczy, poprzedzający zwrot ku dobremu lub ku złemu; stan niebezpieczny; przełom choroby, przesilenie.

Krzaczasty, obfity w krzaki; rozrosły, rozłożysty, gałęzisty.

Krzaczek, zdr. od Krzak.

Krzak, Krzew, Krzewina, roślina drzewiasta o pniu już od dołu rozgałęzionym (zdr. Krzaczek).

Krząkaćp. Chrząkać.

Krząkała, ciągle chrząkający.

Krząp, zagięcie kości ogonowej.

Krzątać się, zabiegać około czego, chodzić skrzętnie koło czego, uwijać ś.

Krzątanina, ciągłe krzątanie ś., bieganina.

Krzęcina a. Szanta, roślina z rodziny wargowych.

Krzciuk, Kciuk, paluch, palec wielki u ręki; palec tylny u nóg ptasich.

Krzeczotp. Kreczot.

Krzektać, Krzekotać, wrzeszczeć, skrzeczeć, jak sroka.

Krzem, pierwiastek niemetaliczny z gromady węgla.

Krzemek, związek krzemu z jakim innym pierwiastkiem.

Krzemian, sól kwasu krzemowego.

Krzemienisty, kamienisty (droga, grunt); podobny do krzemienia, skamieniały.

Krzemienny, Krzemieniowy, przym. od Krzemień; (w archeologji) o-