Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 1.djvu/623

kres k. = okres, kiedy ludzie posiłkowali ś. narzędziami krzemiennemi i orężem z krzemienia.

 Krzemień, gatunek skały, będącej mieszaniną krzemionki bezpostaciowej z krzemionką krystaliczną.

 Krzemionka, dwutlenek krzemu.

 Krzemionówka, strzelba starego systemu z krzemieniem u zapału, skałkówka.

 Krzepica, belka, podpierająca inne belki, zastrzał.

 Krzepić, czynić krzepkim, dodawać sił, wzmacniać; k. ś. wzmacniać ś., nabierać sił, posilać ś.

 Krzepki, mocny, silny, rzeźki, żwawy, czerstwy.

 Krzepko, silnie, tęgo, zdrowo.

 Krzepnąć, ze stanu ciekłego przechodzić do stanu stałego, zsiadać ś., ściskać ś.; stygnąć, drętwieć.

 Krzepnięcie, tężenie, ścinanie ś.; punkt k-a = chwila, w której temperatura tak ś. obniża, że ciało lotne przechodzi w stan ciekły, a ciało płynne do stanu skrzepłego.

 Krzesać, uderzeniem stali o krzemień wydobywać iskrę, ogień; okrzesywać, obcinać, obciosywać, oczyszczać (drzewo); k. bruki a. po bruku = włóczyć ś. po ulicach, wałęsać się.

 Krzesanica, skała stroma, wysoka i gładka.

 Krzesełko, zdr. od Krzesło, małe krzesło.

 Krzesiwo, narzędzie, służące do krzesania, wydobywania ognia przez uderzenie stali o krzemień; zamek u strzelby, kurek z panewką.

 Krzesło, stołek ozdobniejszy z plecami i z poręczami lub bez poręczy, z siedzeniem wysłanym lub nie; przen., k. senatorskie = godność, urząd senatora; k. akademickie = godność członka akademji.

 Krzesłowy, przym. od Krzesło; przen., senator, kasztelan k. = starsi, więksi senatorowie, kasztelanowie.

 Krzesłowaty, krzywy, wykrzywiony, garbaty, sękaty.

 Krzew, Krzewina — p. Krzak.

 Krzewiasty, Krzewisty, mający postać krzewu, obfity w krzewy, obficie ś. krzewiący, rozłożysty, rosochaty.

 Krzewiciel, ten, co krzewi, rozmnaża, rozpowszechnia (oświatę, nauki).

 Krzewić, sadzić krzewy, rozradzać, rozkrzewiać, rozpładzać; przen., rozmnażać, rozszerzać, szerzyć; k. ś., rozradzać ś., rozpleniać ś., rozrastać ś.; przen., rozszerzać ś., szerzyć ś., rozpowszechniać ś., mnożyć ś.

 Krzewie, krzewy, krzaki, zarośla, gęstwina.

 Krzewina — p. Krzew, Krzak.

 Krzewowaty, podobny do krzewu.

 Krzoska, dawna strzelba z zamkiem i krzesiwem, skałkówka, krzemionówka.

 Krzta, odrobina, kruszyna; ani k-y = ani odrobiny; do k-y = zupełnie, całkiem.

 Krztusić, dławić, dusić, pobudzać do kaszlu; k. ś., kaszlać z wysiłkiem, dławić ś., dusić ś.

 Krztusiec, silny kaszel dławiący, koklusz.

 Krzyca, gatunek żyta krzewiącego ś. bujnie.

 Krzyczący, imiesł. od Krzyczeć; głośno wołający wrzaskliwy, przen., niesprawiedliwy, okrutny, wołający o pomstę; rażący, jaskrawy.

 Krzyczeć, wołać głośno, odzywać ś. głośno, wrzeszczeć, hałasować; k. na kogo = gniewać ś., łajać, fukać, wymyślać.

 Krzyć ś., rozrastać ś. krzaczysto, krzewić ś.

 Krzyk, głos donośny, wrzask, hałas; oburzenie, głośne niezadowolenie; okrzyk, rozgłos; już po