Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 1.djvu/69

Ta strona została skorygowana.

Biczowy, przym. od Bicz; koń biczowy = boczny, przyprzężony.

Biczyk, mały bicz, bacik.

Biczysko, kij stanowiący rączkę bicza; zgr. duży bicz.

Bić, zadawać razy, chłostać, ćwiczyć, uderzać, tłuc; przen. — zwyciężać, gromić, pokonywać; godzić na kogo lub w co, nacierać, nastawać; rozbijać, tłuc; zabijać, śmierć zadawać; strzelać; B. w co = wbijać (pale, gwóźdź); B. pieniądze = wyrabiać pieniądze; B. drogę = budować, robić drogę; B. w dzwony = dzwonić; B. pokłony = kłaniać się nizko, uniżenie: B. księgi — drukować; B. głową o ścianę = rozpaczać; B. groblę = budować, sypać, urządzać groblę; B. pianę = rozbijać białko trzepaczką; poty biją = silne potnienie; strzelba bije dobrze = celnie, daleko; woda bije ze skały = wytryska; bijący dowód = oczywisty, niezaprzeczony; B. w oczy = być widocznym, rzucać się w oczy, uwydatniać się; B. czołem = kłaniać się nizko, wyrażać szacunek; B. do głowy = uderzać, napływać (o krwi); B. kartę = kłaść wyższą kartę; B. figurę w szachach lub kamienie w warcabach = zabierać figurę, kamień przeciwnikowi; B. godziny = wybijać, wydzwaniać godziny; B. na co, w co = kłaść nacisk, akcentować silnie, zmierzać do czego; B. ś. = bić siebie samego, chłostać się; B. ś. z kimś = zadawać wzajemnie razy, wszcząć bójkę; walczyć, toczyć bitwę, pojedynkować się; B. ś. z myślami = rozważać coś, namyślać się: B. ś. w piersi = uderzać się w piersi, albo uznawać swą winę; B. ś. z czem = biedzić się, walczyć z czem, kłopotać się; p. Bity.

Biec, (biegę, bieżysz-ży, biegł), Biegnąć, (biegną, biegniesz, — nie), Biegać, częstl., iść szybko, śpieszyć, pośpieszać, dążyć szybko; kłusować, pędzić; lecieć, przelatywać, poruszać się szybko naprzód (o ciałach); ciec, płynąć (o wodzie); szybko upływać (czas); biec na zgubę = gotować sobie nieszczęście; p. Bieżący.

Bieda, ubóstwo, brak grosza; kłopot, przykrość, troska, zgryzota; B-dę klepać = żyć w biedzie, być w ubóstwie, być ubogim, biedować; mieć z kim B-dę = mieć kłopot z kim, frasować się z czyjego powodu; wprowadzić kogo w B-dę = wprowadzić kogo w kłopoty, zmartwienia, narazić kogo; od B-dy = jako tako, zaledwie ujdzie; z B-dą = z trudem, z kłopotem; B-dę klepać = żyć w nędzy, w ubóstwie.

Bieda, Biedka, łć., wózek bez kozła o dwóch kołach (fig.).

Biedactwo, biedak, człowiek biedny, ubogi; mizerota, chudzina, nieboże; nieszczęśliwe stworzenie; biedaczysko.

Biedaczysko, nieborak, nieboraczysko, poczciwiec, godny pożałowania, biedak.

Biedak, człowiek biedny, ubogi, chudzina, nieszczęśliwy.

Biednieć, stawać się biednym, ubożeć; słabnąć, mizernieć, marnieć, tracić zdrowie, siły.

Biedny, ubogi, nie mający pieniędzy; godny litości, pożałowania; mizerny, lichy, ladajaki.

Biedota, ubóstwo, bieda, nędza; ludzie ubodzy, biedacy; rzecz licha, mizerna, słabizna, lichota.

Biedować, biedę klepać, żyć w biedzie, cierpieć biedę, niedostatek; rozwodzić się nad swoją biedą, biadać.

Biedronka, Boża krówka, mały owad z rzędu tęgopokrywych czerwony czarno nakrapiany (fig.).