Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 1.djvu/702

Ta strona została przepisana.
M


M, 14-ta litera w alfabecie, spółgłoska wargowo-nosowa, twarda; m., skr., metr; M, liczba rzymska =1000.

Maca, hebr., u Żydów placek z ciasta przaśnego, niekiszonego.

Macać, palcami a. rękami dotykać ś., dotykaniem czego śledzić, doświadczać; próbować; m. puls = liczyć jego uderzenia, m. kurę = badać, czy ma jaje, m. dziewkę = dotykać ś. nieprzyzwoicie, nieskromnie; przen., rewidować kogo, rozpatrywać, zgłębiać, badać, dochodzić czego; m. kogo = wyciągać na słówka, ciągnąć za język; m. ś., dotykać ś. wzajemnie, obmacywać ś. wzajemnie; przen., badać samego siebie.

Macanie, Macanka, żart., Macedonja, obmacywanie nieskromne.

Macanina, macanie, często powtarzane.

Macek, żart., palec; po m-ku, poomacku, przysł., pociemku, za pomocą macania; zool.p. Macka.

Maceracja, łć., długotrwałe moczenie w wodzie lub innych płynach w celu rozmiękczenia lub wywołania zmian chemicznych; wytrawianie, wyciąganie; przen., umartwienie ciała.

Macerować, łć., poddawać maceracji, mieszać co z czym, przyprawiać (np. sałatę z octem itp.).

Machabejczyk, mężny patryjota; żart., Żyd.

Machać, poruszać czym, chwiać, kiwać czym; pies macha ogonem = porusza, merda; m. skrzydłami = trzepotać; m. nogami = fajtać, bujać; przen., śpieszyć, biedz; dok, Machnąć.

Macher, nm., przebiegły, spekulant; faktor, szachraj, oszust.

Macherka, nm., forma ż. od Macher; podstępne działanie, szachrajstwo.

Machina, łć.p. Maszyna; coś wielkiego, ciężkiego; wielka, złożona organizacja (m. biurokratyczna, administracyjna); m. świata = wielka budowa świata; żart., człowiek wielki, ociężały.

Machinacja, łć., podstępne zabiegi w złych zamiarach; knowanie, matactwo, intryga.

Machinalny, łć., bezwiedny, bezświadomy, mimowolny, automatyczny.

Machinator, łć., intrygant, matacz.

Machinerja, łć., obmyślanie, knowanie, nurtowanie, zdrada — p. Maszynerja.

Machinować, łć., knuć, przemyśliwać, układać podstępnie.

Machjawel, wł., przen., człowiek przebiegły, chytry, podstępny, krętacz, matacz.

Machjawelizm, Machjawelstwo, wł., system polityczny, opierający ś. na zasadzie, że cel uświęca środki; przen., postępowanie przewrotne i podstępne, obłuda, krętactwo, przebiegłość.

Machjawelski, Machjawelistyczny, podstępny, obłudny, nie przebierający w środkach, krętacki.

Machlarz, nm., krętacz, łgarz, oszust, szachraj.

Machlować, nm., okpiwać, oszukiwać, szachrować, frymarczyć.

Machnąć, dok. od Machać; poruszyć prędko raz, kiwnąć, skinąć, dać znak; uderzyć szybko kogo; zrobić coś śpiesznie i dzielnie; pójść albo pojechać prędko, skoczyć, pognać; m. na co ręką = zrezygnować, dać za wygraną; m. koziołka = fiknąć, wywinąć; m. kieliszek = palnąć, golnąć; m. milę