= szybko przejechać; m. kogoś na karę = skazać; m. ś., udać ś. dokąd szybko, zrobić coś śpiesznie.
Machorka, ros., najniższy gatunek tytuniu.
Macica, mać, matka; narząd w ciele kobiety a. samicy, gdzie ś. płód poczyna i rozrasta podczas ciąży (fig.); rzecz a. istota pierworodna, główny pień a. łodyga jako rodzicielka rozgałęzień; główne źródło, główny zdrój; muszla perłowca (m. perłowa); m. śruby = mutra, muterka; forma, w której ś. odlewają litery, matryca; winna m. — p. Winorośl, Łoza; w gieol., ciała, które otaczają rudę a. w której ś. ona w łonie ziemi znajduje.
Maciczny, przym. od Macica.
Maciejówka, Maciejka, rodzaj czapki z małym daszkiem i wszytemi w lampas sznurkami; gruba laska.
Maciek, zdr. od Maciej (M. zarobił, M. zjadł = ile zysku, tyle straty, dochód równa ś. rozchodowi); prostak, głupiec, cham; błona kiszkowa barania, nadziana wątróbką; rodzaj salcesonu; M. a. Maciuś, pospolita nazwa kota a. kanarka; brzuch, kałdun.
Macierduszka, w bot., roślina z rodziny wargowych, gatunek lebiodki — p. Macierzanka.
Macierz, matka, rodzicielka; samica zwierząt; przen., rozsadnik, gniazdo, kolebka; tekst pierwotny, rękopis a. pierwodruk; stowarzyszenie oświatowe kulturalno-narodowe (m. szkolna).
Macierzanka, roślina z rodziny wargowych, cząber, cząbr (fig.).
Macierzyński, przym. od Macierz; dotyczący matki; przen., rodowity, ojczysty; m-a opieka = matczyna; po m-u, przys., z czułością, właściwą matce.
Macierzyństwo, stan odmienny u kobiety, brzemienność; stosunek kobiety, jako matki do swych dzieci.
Macierzysty, Macierzyński, odnoszący ś. do matki, stanowiący własność matki, należący ś. po matce (majątek m.), pochodzący ze strony matki (krewni ze strony m-ej); przen., rodzimy, ojczysty, rodzinny kraj m. = ojczyzna; komórka m-a — komórka, z której rozradzają ś. inne.
Maciora, matka, rodzicielka, samica u zwierząt gdy płodna a. ciężarna, szczególniej mówiąc o świni (zdr. Maciorka); m. pszczół = matka, królowa; w bot., m. a. maciorka, konopie z kwiatem żeńskim, wydającym owoce; drzewo, zostawione przy wycinaniu lasu na nasienie, nasiennik.
Maciupci, Maciupeńki, Maciupenieczki, Maciutki, Maciupki, bardzo mały, maleńki.
Maciuś — p. Maciek.
Macka, u skorupiaków, ślimaków i owadów przyrząd do macania w kształcie wyrostka, organ czucia (fig.).
Macloch, nm., szpara, pieczara, wnęka, framuga.
Macnąć — p. Macać; dotknąć, uderzyć.
Macocha, druga żona ojca względem dzieci z pierwszego małżeństwa; być komu m-ą = nie sprzyjać, obchodzić ś. nielitościwie.
Macoszy, Macoszyn, Macoszyński, przym. od Macocha; po m-mu, przysł., na sposób właściwy macosze; przen., nieprzyjaźnie, nielitościwie; byle jak, byle zbyć.
Macoszyć, Macochować, być macochą; przen., m. nad czym = opiekować ś. po macoszemu; nadużywać, trwonić.
Maculec, nm., belka, wpuszczo-
