Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 1.djvu/818

Ta strona została przepisana.

oprócz, tudzież, jako też, nawet.

Nadtoczyć, forma nied. Nadtaczać; utoczyć więcej niż trzeba, nad miarę; przytoczyć, przysunąć.

Nadtrącić, wyszczerbić, odtłuc kawałek, uszkodzić.

Nadtwardniały, cokolwiek albo częściowo stwardniały.

Nadusznica, ozdoba kapłanów wschodnich, przy uszach przytwierdzana (fig.).

Nadużycie, nadmierne użycie czego; przemoc, gwałt, bezprawie; kradzież podstępna, roztrwonienie cudzych pieniędzy.

Nadużyć, forma nied. Nadużywać; użyć czego nad miarę, nieumiarkowanie; użyć czego na złe, skorzystać podstępnie z czyjego zaufania, użyć nieprawnie (n. czyjej cierpliwości, dobroci, władzy).

Nadwaga, dodatek do wymaganej wagi, przewyżka wagi, ilość przeważająca.

Nadwartość, to, co jest ponad wartość przedmiotu, nadpłata; w ekonomji politycznej: wartość dodatkowa, t. j. przewyżka ceny sprzedażnej produktu ponad wartość użytego do wyrobienia go materjału.

Nadwątlały, osłabiony, nie mający dostatecznej mocy.

Nadwerężyć, Nadwyrężyć, forma nied. Nadwerężać, Nadwyrężać; nieco uszkodzić, nadpsuć, nadniszczyć; przez nieostrożność a. wysiłek stracić zdrowie, siły.

Nadwichnąć, niezupełnie zwichnąć (rękę, nogę); zepsuć stosunek.

Nadwieczny, nad wiekami będący.

Nadwieczorny, zdarzający się koło wieczora.

Nadwietrzały, trochę zwietrzały, nieświeży.

Nadwietrzny, nadpowietrzny, leciuchny.

Nadwiędły, nieco zwiędły.

Nadwiślak, ulicznik warszawski, łobuz.

Nadwiślanin, mieszkaniec wybrzeża Wisły.

Nadwiślański, położony nad rzeką Wisłą, leżący (kraj n.); legja n-a, jeden z oddziałów polskich na służbie francuskiej, zorganizowany w 1807 r. przez Napoleona; roślina białodrzew n., topola n-ap. Topola.

Nadwiśle, okolica położona nad rzeką Wisłą, pobrzeże Wisły.

Nadwodny, położony nad wodą (nad rzeką, nad jeziorem i t. p.).

Nadworny, należący do dworu monarszego; marszałek n. koronny, sądy n-e a. zadworne = królewskie (w zastępstwie króla sądzili w nich asesorowie pod przewodnictwem kanclerza); należący do dworu wielkiego pana.

Nadwyżka, naddatek, przewyżka (w dochodach, produktach), superata.

Nadybać, napotkać kogo; zajść kogo niespodzianie, spotkać; n. co — znaleźć pod ręką.

Nadychać się, zmęczyć ś. wciąganieni powietrza w płuca, nadyszeć ś., nawdychać ś.

Nadymać, for. dok. Nadąć; wpuszczać silnie powietrze w jaki przedmiot luźny, w klatkę piersiową; n. miech, dąć; n. ś., przybierać postawę napuszoną, pysznić się.

Nadymić, napuścić dużo dymu, dymem napełnić; n-ło ś., weszło dużo dymu.

Nadzawiązkowy kwiat, w którym pręciki i płatki korony wyrastają z nad zawiązka (fig.).

Nadziać, napchać, napełnić, naładować; nałożyć, włożyć; wbić co na coś śpiczastego (na rożen); i n. ś., natknąć ś., wbić ś. na co; i napchać ś., naładować ś., objeść ś.