Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 1.djvu/835

Ta strona została skorygowana.

Narodzić, na świat wydać; n. ś., przyjść na świat; jakby ś. znowu narodził = odmłodniał, ożył; urodzić wielką ilość.

Narodziny, przyjście na świat pojawienie ś. na świat.

Narok, (w dawnej Polsce) pewien obowiązek dla grodu, od którego osadnik zależał; n-iem, niby, pozornie; z n-u, przypadkowo.

Narosnąć, Narość, rosnąć, powiększyć ś., stawać ś. widocznym; zagęścić ś., obrosnąć czym, — wyrosnąć na powierzchni czegoś; namnożyć ś. — p. Narastać.

Narost, to, co wyrosło na czym, to, co przybyło.

Narościć, forma nied. Naraszczać; natworzyć rostków w zbożu, w nasionach; sprawić, aby zboże a. nasiona puściły kiełki; powziąć wiele uroszczeń, pretensji.

Narośćp. Narosnąć.

Narośl, to, co ś. wytworzyło na czym niepotrzebnego, chorobliwego, co narosło; warstwa narośnięta, nowotwór chorobny na ciele, guz.

Narowić, uczyć narowów obchodzeniem ś. niewłaściwym, wywoływać złe zwyczaje, psuć, bałamucić; n. ś., nabierać narowów.

Narowisty, Narowny, pełen narowów, złych przymiotów, znarowiony; uparty, kapryśny.

Narozcież, Naoścież, Naścieżaj, na całą szerokość otworu bramy, drzwi, wrót (otworzyć n.).

Naroże, część budynku narożna, kąt stykania ś. dwóch ścian.

Narożecp. Narożnik.

Narożnica, w budow., krokiew skrajna pod wydatną krawędzią dwóch zbiegających ś. połaci (fig.); motyl z podrzędu zmierzchnikowców, z rodziny garbatek (fig.).

Narożnik, miejsce zetknięcia ś. dwuch dróg, ulic, domów; będący na rogu; brzeg dwuch powierzchni prostolinijnych, stykających ś. z sobą (n. chustki), część narożna placu; kopiec narożny, słup ścienny narożny; kafel w piecu narożny; wystająca część wału w fortecy a. w szańcu.

Narożny, znajdujący ś. na a. w rogu czego: ulicy, placu, budynku (dom n., pokój n.), krokiew n-ap. Narożnica.

Naród, zbiór ludzi, osiadłych na pewnej oddawna do nich należącej przestrzeni, związanych z. sobą wspólną przeszłością, wspólnością pochodzenia, mówiących jednym językiem, mających jednakowe obyczaje i t. p.; prawo n-dów = zbiór ustaw, przyjętych przez wszystkie narody cywilizowane, a ściągających ś. głównie do stosunków między narodami; stan urodzenia, pochodzenia (ludzie n-du szlacheckiego); ród, familja, plemię; rodzaj, gatunek; lud, ludzie.

Narów, złe przyzwyczajenie, zły nałóg, zły obyczaj, wada nabyta, kaprys, upór.

Narówni, przysł., w równej mierze, jednakowo.

Narracja, łć., opowiadanie.

Narrator, łć., opowiadający.

Nart, Narta, długa łyżwa drewniana do ślizgania ś. po śniegu (fig.); n-ty = długie sanie syberyjskie.

Nartnik, łyżwiarz na nartach; w zool., owad półpokrywy wodny (fig.).

Naruszalny, mogący być naruszonym.

Naruszaćp. Naruszyć.

Naruszyć, dotknąć, napocząć, nadwerężyć, uszkodzić, nadpsuć, zerwać, zniszczyć, targnąć ś. na