Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 1.djvu/84

Ta strona została uwierzytelniona.

Bożnicap. Bóżnica.

Bożogrobcy albo Miechowici, zakon Grobu Bożego, założony w Polsce w XII wieku.

Boży, boski, pochodzący od Boga; należący do Boga; B-e Narodzenie = święto obchodzone 25 grudnia na pamiątkę narodzenia się Jezusa Chrystusa; B-e Ciało = święto uroczyste na cześć Najśw. Sakramentu, z procesjami; B-a męka = krzyż, pasyjka; roślina, p. Męczennica; dom B. = kościół; Słowo B. = Ewangielja, kazanie; sługa B. = ksiądz; B. służba = nabożeństwo kościelne; bojaźń B. = bogobojność; B. drzewko, krzew o kwiatach żółtych, choinka na Boże Nar., (fig.): B. krówkap. Biedronka; po B-u = jak Bóg przykazał; uczciwie.

Bożyć się, przysięgać na Boga, kląć się, zaklinać się, korzyć się.

Bożyszczep. Bożek i Bóstwo.

Bób (bobu), roślina strąkowa, o ziarnach jadalnych; ziarna tej rośliny; przen. dać komu bobu = obić kogo, narobić kłopotu, dać się we znaki.

Bóbr (bobra), gryzoń o grubym ogonie łuskowatym, o cennym futrze, budujący sobie nad wodami domki (fig.); płakać jak B. = rzewnie płakać.

Bóg, Stwórca wszechrzeczy; Bóg Człowiek = Chrystus; bogi, bogowie = bożkowie pogańscy; Boże uchowaj, Boże broń = aby nie, byle nie; żal się Boże! = szkoda, żal, rzecz litości godna; być jak u P. B. za piecem = mieć się dobrze; daj go B-u! — wyrażenie, oznaczające podziwienie; B. wie = niewiadomo; B. wie co = trudno zrozumieć; stanąć przed B. = umrzeć: pojednać się z B. = wyspowiadać się.

Bój, bitwa, walka, wojna; walka wewnętrzna, duchowa.

Bójka, bój na kije i na pięście; — p. Bijatyka; naczynie do bicia masła, maślnica, kierznia.

Ból, uczucie cierpienia fizycznego, bolenie; boleść, cierpienie duchowe; B. suchy = artrytyzm, podagra.

Bór, duży gęsty las iglasty.

Bóstwo, istota Boga, boskość; bóg, bożek pogański; przedmiot ubóstwiany, bożyszcze; ideał.

Bóśćp. Bość.

Bóżnica, Bóźnica, świątynia; świątynia pogańska; świątynia żydowska, synagoga.

Bóżniczy, przym. od Bóżnica.

Brach, rub. w 5 p. brachu! bracie, przyjacielu (poufale).

Brachycefal gr., krótkogłowiec.

Bracia, lm., p. Brat.

Bracia (-ci) rz. ż. lp.p. Brać.

Braciszek, zdr. od Brat; zakonnik nie wyświecony na księdza, laik.

Bracki, należący do bractwa.

Bractwo, związek pewnej liczby osób w celu religijnym lub dobroczynnym, konfraternia (B. kościelne); B. rzemieślnicze = cech.

Brać, rz., bracia, koledzy, ludzie jednego stanu.

Brać, dok. Wziąć, imać (jąć); chwytać, łapać; przyjmować, otrzymywać, odbierać, dostawać, zyskiwać, nabywać; zabierać, przywłaszczać; zdobywać; zażywać (lekarstwo); używać (B. imię P. Boga); B. żonę albo za żonę = żenić się; B. męża albo za męża = wy-