Nękać, trapić, przygniatać, uciskać, prześladować, męczyć.
Ni, ani, nawet nie, choćby, chociażby; ni razu = ani razu; ni — ni = ani — ani, i nie — i nie; ni w pięć, ni w dziewięć = niewiadomo co, coś dziwacznego, niedorzecznego, dziwacznie, niedorzecznie, bezsensownie; ni to, ni owo = niewiadomo kto, niewiadomo co (ma żonę, ot sobie! ni to, ni owo!); niewłaściwie, niestosownie; ni stąd, ni zowąd, ni z tego, ni z owego = bez żadnej przyczyny; ni tak, ni siak = w żaden sposób; ni tu, ni tam = nigdzie; ni z pierza, ni z mięsa = dziwaczny, do niczego niepodobny; ni Bogu, ni ludziom = nikomu niepożyteczny.
Niańczyć, być niańką dziecięcia, piastować dziecię; pieścić ś. z dziecięciem; ciągle ś. nim opiekować.
Niańka (pieszcz. Niania), służąca do piastowania dzieci, piastunka.
Niby, jak, tak jak, jakby, tak jakby, nakształt, jak gdyby; pozornie, napozór, rzekomo; zdawałoby ś., że... (n. to ty nie wiesz, o co chodzi!; n. też to! = albo to prawda! n. w wyrazach złożonych: wcale nie (n. mędrzec, n. bohater).
Nibynóżki, wyrostki ciała u pierwotniaków, służące do ruchu i przyjmowania pokarmów (f.).
Nic (niczego), to, co nie istnieje, czego niema; Bóg stworzył świat z niczego; idealnie najdrobniejsza cząstka czego: nie mam n.; nie dam n. = ani odrobiny; n. z tego = zupełnie nic, wcale nic; n. nie mówię = wcale nie mówię; n. nie mieć — być bardzo ubogim; człowiek do niczego = niezdolny do żadnej rzeczy, niedołęga; odejść z niczym = bez żadnego skutku; n. z tego nie będzie = to nie dojdzie do skutku; n. a. n., wcale nic, zupełnie nic, nie dbam o n.; n. mi do tego = to mnie nie obchodzi wcale; n. tu po mnie = jestem tu niepotrzebny; n. mi nie jest = jestem zdrów; niczego sobie = nieszpetny, dość ładny, dość dobry, znośny; dość dobrze, nieźle (jak ś. czujesz? = niczego!); n. dobrego = żadna dobra rzecz; nicpoń, hultaj, niewart (to wielkie n. dobrego!); na n. = bezskutecznie, bezowocnie (pójść na n. = zmarnieć; na n. ś. nie zdać = być bezużytecznym, nieprzydatnym, bezowocnym; schudnąć na n. = zupełnie, doszczętnie; za n. = napróżno, nadarmo, w niwecz; cała robota za n. = nie przyniosła żadnego skutku; za n. tego nie uczynię = za żadną cenę; bez powodu, niewinne (cierpieć za n.); rzecz n. nie warta, rzecz bez żadnego znaczenia, drobiazg; kupić coś za n. = bardzo tanio; nic, przysł., n. a. n. = zupełnie nie, wcale nie, zgoła (n. nie rozumiem).
Nic a. Nice, zupa z mleka i żółtek, podawana na zimo, z bezami z bitych białek.
Nica, Nicenica, przyrząd w warsztacie tkackim do podnoszenia wątku podczas tkania, ramka z naciągniętemi na niej sznurkami nicianemi, mającemi w sobie otwory, przez które przechodzą nitki postawu (fig.).
Nice, lewa strona tkaniny; przen., przewrócić co na n. = opróżnić, zniszczyć, zmienić do gruntu, przewrócić; poddać surowej ocenie; obmówić, oszkalować; iść na n. = marnieć, iść na opak, nie udawać ś.
Nicennica, roślina z rodziny złoconych, lwi ząb.
