Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 1.djvu/891

Ta strona została skorygowana.

Nominat, łć., mianowany na urząd; biskup n., prekonizowany przez papieża, a jeszcze nie konsekrowany.

Nominować, łć., wymieniać, mianować, wyznaczać na urząd, na posadę; n. ś., nazywać ś.

Nomografja, gr., teorja układu tablic graficznych do rozwiązywania zagadnień matematycznych.

Nomokracja, gr., taki ustrój państwowy, w którym rząd jest tylko wykonawcą prawa.

Nomologja, gr., nauka o prawach ogólnych.

Nona, łć., w muz., dziewiąty ton od zasadniczego; kościel., dziewiąta godzina od wschodu słońca; nabożeństwo, o tej godzinie odprawiane przed nieszporami; w fechtunku: rodzaj cięcia w prawy bok przeciwnika, nadcięcie.

Nonet, wł., utwór muzyczny dziewięciogłosowy.

Noniljon, łć., liczba, która według francuskiego systemu liczenia składa ś. z 1 z trzydziestu zerami.

Nonjusz a. Wernjer, przyrząd, składający ś. z linijki ruchomej a. łuku ruchomego z drobniejszą podziałką; dodany do właściwej skali, umożliwia odczytanie bardzo drobnych długości i oznaczenie ściślejszego wymiaru (fig.).

Nonkonformiści, łć., w Anglji sekty, nie wyznające panującej religji państwowej (anglikańskiej).

Nony, łć., u starożytnych Rzymian 7-my dzień marca, maja, lipca, października, a 5-ty każdego innego miesiąca.

Nonparel, fr., gatunek druku bardzo małego: Nonparel.

Nonsens, łć., niedorzeczność, głupstwo, absurd.

Nonszalancja, fr., niedbałość, zaniedbanie, brak starań, zbytnia bezceremonjalna swoboda w ubraniu, w obejściu się.

Nookracja, gr., ustrój państwowy oparty na przewadze rozumu.

Noologja, gr., nauka o umyśle, o rozumie.

Norp. Jaźwiec; odmiana kaczki dzikiej.

Nora, podziemna kryjówka zwierzęca (fig.); dziura, jama nędzne, szczupłe mieszkanie; miejsce podejrzane, gdzie zbierają się ludzie wątpliwej reputacji; wykurzyć lisa z n-y = zmusić kogo do opuszczenia kryjówki, do ujawnienia ś.

Norbertanie, łć., zakonnicy reguły św. Norberta, inaczej: Premonstratensi (fig.).

Nord, nm., północ; N.-Ost, północny wschód; N.-West, północny zachód.

Norka, mała, ciasna nora; zwierzę ssące drapieżne z rodziny kun (fig.).

Norma, łć., prawidło, przepis, miara, zasada, reguła: stan zwykły; w drukarstwie: tytuł skrócony obok sygnatury; n. procentowa, procent, zwyczajem przyjęty.

Normalny, łć., prawidłowy, zasadniczy, zgadzający ś. z przepisami lub wzorem; właściwy, należyty, zwykły, odpowiedni, zgodny ze swą naturą; taki, jaki powinien być; n. czas = przyjęty w danej miejscowości; n. dzień roboczy, prawem określony, maksymalny czas pracy dziennej dla robotników fabrycznych, n-a albo n-a linja = prostopadła do stycznej, idąca przez punkt styczności; n-a