dostał n-a na trzy łokcie = straszną burę, porządną naganę; przyszedł n. porządny = nagana, upomnienie; odejść, pójść z n-em = zostać złajanym, doznać rozczarowania; pójść komu po n-ie = sprawić komu przykrość; na bok z n-em! = usuń ś.!; nie widzieć dalej, jak koniec swego n-a = być ograniczonym, nierozgarniętym; dalej n-a nie patrzy = jest głupi, nieprzenikliwy,, krótkowidzący; płacić od n-a = od osoby.
Nosacizna, choroba zaraźliwa u zwierząt, charakteryzująca się owrzodzeniem w nosie, udziela ś. też i ludziom.
Nosacz, Nosal, człowiek z wielkim nosem; zwierzę ssące z gromady małp wązkonosych (fig.).
Nosaty, mający duży nos; mający dzióbek a. koniec śpiczasty.
Nosek, mały, zgrabny nos; dziób u ptaków; pyszczek muchy, komara; dzióbek u naczyń do wylewania płynów (n. u dzbanuszka); zakończona węższa część czego: n. u buta, u trzewika; n. jaja = węższy koniec; n. pióra = sam koniec pióra zatemperowanego; gra dziecinna i gminna w karty, w której przegrywający dostaje kartą po nosie; gatunek gołębia.
Nosić, forma częstotl. od Nieść; trzymając co dźwigać z miejsca na miejsce, robiąc to a. wiele razy a. długo (co do czasu); mieć z sobą, trzymać przy sobie, chować; n. = mieć: n. brodę, wąsy; nie dla parady n. głowę na karku = być rozumnym, szybko orjentować ś; ubierać ś. w co, przyodziewać ś. w co; trzymać w pewnym położeniu (n. głowę zadartą); mieć krok lekki a. ciężki (o biegu koni); do czasu dzban wodę n-i = do pewnego tylko czasu wina pozostaje bezkarną, albo coś ś. udaje; n-il wilk razy kilka, ponieśli i wilka = krzywdziciela spotkała w końcu zasłużona kara; n. kogo na rękach = ugaszczać, podejmować z wielką serdecznością; wynosić, wystawiać; n. swój krzyż = dźwigać brzemię trosk, nieszczęść; n. płód = być w ciąży; n. jaja = składać je (o ptakach); n. kogo po ludziach = obgadywać, obmawiać; n. ś., ubierać ś., przyodziewać ś., stroić ś., wyglądać (co do ubioru); n. ś. z czym = chodzić, mając coś przy sobie, mieć jakie wiadomości do udzielenia; n. ś. z myślą, z zamiarem = zajmować ś. czym, myśleć nad czym, rozważać co.
Nosidło, drążek do noszenia konewek a. wiader z wodą, opierany na ramionach (fig.).
Nosigrosz, woreczek do pieniędzy, sakiewka, portmonetka.
Nosisko, pogardl., wielki nos.
Nosiwoda, roznoszący wodę po domach za opłatą.
Nosorożec, zwierzę wielokopytowe z dużym rogiem na nosie (fig.); rodzaj chrząszcza z wyrostkiem w kształcie rogu nad gębą (fig.).
Nosowy, do nosa ś. odnoszący; przez nos wymawiany (samogłoski, spółgłoski n-e).
Nosówka, samogłoska nosowa (ą, ę).
Nostalgja, gr., gorące pragnienie ujrzenia ojczyzny, choroba, powstająca z tęsknoty za krajem rodzinnym.
Nostryfikacja, łć., uczynienie czegoś swoim; uznanie dyplomu doktorskiego, uzyskanego w jednym państwie, przez uniwersytet innego państwa.
