Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 2.djvu/110

Ta strona została przepisana.

Płaksa, ten a. ta co ciągle lub z lada powodu płacze, z łatwością łzy wylewa, beksa, mazgaj; małpa szerokonosa z rodziny ogonatek (f.).

Płanetnik, w mitologji słowiańskiej duch powietrzny, przemieszkujący w chmurach i sprowadzający deszcze i grady, chmurnik; lunatyk; człowiek niespełna rozumu, opętaniec, narwaniec.

Płanetny, odnoszący s. do planety; o pogodzie: dżdżysty, słotny, zmienny; nieprzyjazny.

Płanina, pole wśród gór, polana, połonina.

Płask, poziome położenie czego, położenie czego szeroką powierzchnią ku podstawie, nie na sztorc; płaska strona jakiegoś przedmiotu, najszersza jego powierzchnia, płaz.

Płaskacz, gatunek jęczmienia.

Płaskawy, cokolwiek płaski.

Płaski, stanowiący płaszczyznę, spłaszczony, mający szeroką powierzchnię i małą wysokość, równy, gładki; poziomy; p. grunt = pozbawiony wyniosłości, równy, nie falisty; talerz p. = nie głęboki, do spożywania pokarmów stałych; statek p. = nie głęboki, z wązkiemi brzegami i równym dnem; dach p. = prawie poziomy, nachylony pod kątem bardzo rozwartym; twarz p-a, ciało p-ie, nos p., piersi p-ie; brzeg p. = nie wyniosły, nie wzgórzysty; zwierciadło p-ie = nie wklęsłe i nie wypukłe; przen., pospolity, płytki, czczy, banalny, niesubtelny: żart, koncept p. = trywjalny; dowcip p. = nieprzyzwoity; człowiek p. = powierzchowny, poniżający ś., nikczemny; rymy p-ie = pospolite, gramatyczne; grosz p. = grosz praski; w mat., figura p-a = której wszystkie boki i kąty znajdują ś. na jednej płaszczyźnie; gieometrja figur p-ich = planimetrja.

Płaskobrzeżny, posiadający płaskie brzegi.

Płaskodenny, mający dno płaskie.

Płaskodzioby, posiadający dziób płaski.

Płaskogłowie, płaskość czaszki.

Płaskogłowy, posiadający głowę płaską, spłaszczoną.

Płaskogruby, płaski i gruby.

Płaskokąt, kąt płaski, którego oba boki leżą na jednej płaszczyźnie.

Płaskonos, człowiek o nosie płaskim; ptak, mający dziób spłaszczony; ptak z rodziny kaczek.

Płaskonosy, posiadający nos spłaszczony.

Płaskonóg, mający płaskie stopy; owad dwuskrzydły krótkorogi.

Płaskoryt, figura, wyrzeźbiona na płaskiej powierzchni, tak wykonana, że kontury są zaznaczone rylcem, a tło wybrane i pogłębione.

Płaskorzeźba, sztuka wyrzynania na drzewie, metalu, marmurze, ścianach i t.  rozmaitych figur, postaci i t.  jedną stroną wystających nieco ponad powierzchnię; portret, wizerunek, ozdoba jaka, w taki sposób wykonane (fig.).

Płaskorzeźbiarstwop. Płaskorzeźba.

Płaskoszczyt, płaski szczyt góry.

Płaskościan, ciało, bryła o ścianach płaskich.

Płaskościenny, posiadający płaskie ściany, płaskie boki.

Płaskość, płaski kształt czego; przen., płytkość, czczość, bezsensowność, brak dowcipu, pospolitość.