Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 2.djvu/115

Ta strona została przepisana.

Płomyk, mały, słaby płomień; promyk, błysk, odrobina, trocka, nieco; roślina z rodziny poziołkowatych, floks, płomieńczyk.

Płona, przerębel w lodzie.

Płonąć, gorzeć płomieniem, palić ś., być objętym płomieniami; pałać, być pożeranym przez silną namiętność, ulegać chuci gwałtownej, gorzeć, zapalać ś. (p. miłością, gniewem); rumienić ś., rumieńcem ś. okrywać (płonić ś. z gniewu, wstydu, przerażenia); przen., razić oczy barwą czerwoną.

Płonica, choroba szkarlatyno.

Płonić, czynić płonnym, wyjaławiać; robić przeręble w lodzie na rzece a. jeziorze dla udzielania powietrza rybom; rumienić, okrywać rumieńcem; p. ś., stawać ś. płonnym, wyniszczać ś., wyjaławiać ś.; płonąć, rumienić ś., pokrywać ś. rumieńcem.

Płonieć, stawać ś. płonnym, wyniszczać ś., jałowieć.

Płonina, miejsce płonne, nieurodzajne, wy gorzałę, wyprzałe od zbytniej suszy; miejsce nagie, bezleśne, pokryte wątłą trawą; pastwisko na stoku górskim, halizna, hala.

Płoniwo, roślina z gromady mchów liściastych.

Płonka, młode drzewo owocowe, jeszcze nieszczepione, dziczka (grusza, jabłoń i t. p.).

Płonnik, roślina z gromady mchów liściastych (fig.).

Płonnikowate rośliny, rodzina mchów.

Płonność, nieurodzajność, niepłodność, bezużyteczność, bezskuteczność.

Płonny, jałowy, nieurodzajny, niepłodny, nieżyzny: pole p-e, grunt p.; drzewko p-e = płonka, zboże p-e = pozbawione ziarn, wyprzałe, wygorzałe; kłos p. = pusty; przen., daremny, bezużyteczny, bezskuteczny, próżny, bezowocny, marny, czczy: obawa p-a, nadzieja p-a, wysiłek p.; nabój p. = ślepy, bez kuli; kobieta p-a = niepłodna, nie mogąca mieć dzieci.

Płoń, roślina z rodziny goździkowatych, bufonja.

Płosa, pas wymierzony gruntu = 12 zagonom; drąg żelazny.

Płoska, kawałek ziemi ornej wśród lasu.

Płoskuń, Płoskunka, nazwa dawana u ludu konopiom z kwiatami męskiemi; ubranie, bielizna, uszyta z konopnego płótna.

Płoskur, odmiana pszenicy.

Płoszczyca, owad wodny półpokrywy (fig.).

Płoszyć, straszyć kogo, żeby pierzchnął, zlekka przestraszać, lękać kogo; spędzać, odpędzać; p. ś., obawiać ś., przestraszać ś., strachać ś., doznawać trwogi, trwożyć ś., niepokoić ś., uciekać bez pamięci.

Płoszydło, straszydło na ptaki, strach na wróble.

Płot, ogrodzenie z plecionego chróstu a. z kołów, połączonych poprzecznicami: p. dylowany = z żerdzi, z dylów, parkan; p. żywy a. samorodny = żywopłot, p. z grubych, ostro u góry ociosanych bierwion = ostrokół, częstokół; p. łozowy, brzozowy, kamienny, murowany; p. z drutu kolczastego, z chróstu; za p. wyrzucić = odrzucić co, jako rzecz niezdatną; pierwsze koty za p-y = pierwszą robotę, pierwszą próbę trzeba sądzić pobłażliwie, nie trzeba ś. zrażać pierwszym niepowodzeniem; siedzi, leży pod p-em = w pogardzie, w zapomnieniu; śmiały, jak baba za p-em = udaje zucha, kiedy mu nic nie grozi; trafił, jak kulą w p. = nie odgadł, zmylił ś., wyrwał ś. ni w pięć, ni w dziewięć; trzyma ś. jak pijany p-u = nie odstę-