Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 2.djvu/132

pociągu będący: służba p-a; siła p-a = ilość siły potrzebnej do poruszenia, do pociągnięcia.

 Pocichnąć, ucichnąć, zamilknąć.

 Pocichu, cicho, cichaczem, ukradkiem; mówić p. = szeptem.

 Pocichutku, Pocichuteńku, Pocichutenieczku, przysł., bardzo cicho.

 Pocić, wywoływać poty, okrywać, oblewać potem; p. głowę = wytężać, wysilać umysł, biedzić ś. nad czymś, łamać sobie, suszyć sobie głowę nad czymś trudnym; p. ś., potnieć, pokrywać ś., oblewać ś. potem, być skłonnym do pocenia ś.; przen., męczyć ś., trudzić ś. nad czymś, mozolić ś., znoić ś., robić coś z trudem, łamać sobie, suszyć sobie głowę; p. ś. krwawo nad kawałkiem chleba = z trudem zarabiać na utrzymanie; wilgotnieć, wilgocią, parą się okrywać.

 Pociec, Pocieknąć, popłynąć, zacząć ciec; ociec jakim płynem; oblać ś.; pofrunąć, pierzchnąć, poszybować (o ptakach).

 Pociecha, to, czym ś. pocieszamy a. pocieszamy innych; to, co przynosi ulgę w smutku, strapieniu, troskach, pocieszenie; anioł p-chy = przynoszący ukojenie; to, czym cieszymy siebie a. innych; radość, uciecha, ukontentowanie, przyjemność, rozkosz; rzecz zabawna, wesoła: mieliśmy z nim sto p-ch, tysiąc p-ch = bawił nas; przen., p-y = dzieci.

 Pociejowski, tandetny, w lichym gatunku (od Pociejowa w Warszawie); p-a plaga = rodzaj cięcia rapierem a. szablą (od nazwiska Pociej).

 Pociejów, miejsce przy ulicy Bagno w Warszawie, pełne nieładu, gdzie sprzedają różnorodne rupiecie i tandetę, nieporządek, mieszanina.

 Pocieknąć — p. Pociec.

 Pociemku, Po ciemku, przysł. w ciemności, omackiem.

 Pociemnić, zrobić ciemniejszym, przyciemnić, ująć światła; nadać czemu kolor ciemniejszy.

 Pociemnieć, stać ś. ciemnym a. ciemniejszym, okryć ś. ciemnością, zmierzchnąć; oślepnąć; p-iało = zmierzchło, zachmurzyło ś.; p-iało mi w oczach = zaszły mi oczy mgłą, mrokiem, byłem blizki omdlenia.

 Pocieniować, porobić na rysunku a. na obrazie cienie, wycieniować, wymalować cień, zrobić efekty światłocienia.

 Pocierać, dok. Potrzeć; trzeć czym po czym, trzeć jedno o drugie, trzeć z przerwami, pociągać ręką po czym: p. czoło, p. ręce = trzeć jedną rękę o drugą; p. maścią, lekarstwem płynnym, oliwą = nacierać; p. żelazo magnesem; p. bursztyn jedwabiem dla wywołania siły elektrycznej; p. kim = pomiatać nim, lekceważyć go; p. ś., trzeć samego siebie; p. ś. po głowie, po kolanie; ocierać ś. o kogo, o co; ścierać ś., rozdzielać ś. na drobne cząstki: siano w sienniku ś. potarło.

 Pocierpieć, przecierpieć nieco, znieść cierpliwie coś przez pewien czas, przeboleć.

 Pocierpnąć, ścierpnąć, zdrętwieć.

 Pocieszać, dok. Pocieszyć; wymawiać słowa pociechy, ukojenia, przynosić komu ulgę w smutku, frasunku, w kłopotach;, komuś stroskanemu sprawiać ukontentowanie, koić, tulić w żalu; p. ś., uspokajać ś. nieco w smutku; doznawać jakiejś ulgi w zmartwieniu, w troskach, nabierać otuchy.

 Pocieszający, przynoszący ulgę w smutku, w cierpieniu, w utrapieniu, w troskach, sprawiający radość stroskanemu: pomyślny, pożądany, radosny.

 Pocieszenie, pociecha; to, co pociesza, rzecz pocieszająca, ulga