Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 2.djvu/137

 Poczynić, zrobić pewną liczbę czego, porobić wszystko; p. kroki o co = porobić starania.

 Poczyścić, oczyścić wszystko jedno po drugim; załatwić się z czyszczeniem.

 Poczytać, nied. Poczytywać; przez jakiś czas zająć ś. czytaniem; wziąć co w rachubę, mieć (co na względzie: p-am mu to za dobre, za złe, za zasługę, za grzech; p. ś., ocenić ś., uznać ś., uważać ś., mieć ś. za co.

 Poczytalność, świadomość, odpowiedzialność za swoje czyny.

 Poczytalny, odpowiedzialny za swoje postępki, świadomy swoich czynów, przytomny.

 Poczytność, uznanie czego za warte ogólnego czytania, rozpowszechnienie między czytającymi.

 Poczytny, znajdujący chętnych i licznych czytelników, powszechnie czytany.

 Poczytywać, dok. Poczytać; co za co, kogo za co uważać, mniemać, sądzić, mieć co za co: p. co komu za hańbę, za winę, za cnotę, za zasługę i t. d. = liczyć, uznawać za hańbę, za cnotę itd.; p. kogo między kim = liczyć, zaliczać, kłaść w poczet; p. ś., mieć ś., uważać ś. za co.

 Poćmić, popalić przez pewien czas: p. fajkę; pobolić: ząb p-i i przestanie.

 Poćwiartować, podzielić, porznąć, pokrajać na ćwierci, t. j. na cztery części; porznąć, porąbać, pokrajać, poszarpać na kawałki, na sztuki, popłatać.

 Poćwiczyć się, spędzić jakiś czas na ćwiczeniu ś. w czym, pouczyć ś., poegzercytować ś.

 Poćwiertować p. Poćwiartować.

 Pod, Pode, przyim. z 4 przyp. oznacza, ze czynność jakaś odbywa ś. poniżej czego, ze ruch kieruje ś. ka dolnej części czego: garnąć pod siebie, wleźć pod łóżko, podsunąć coś pod oczy, pod nos; cel, przeznaczenie przedmiotu: grunt pod kartofle, koń pod wierzch, pod siodło, wóz pod rzeczy; ruch, skierowany ku pewnemu przedmiotowi: zbliżyć ś. pod miasto, pójść pod ścianę; dostanie ś. pod czyjeś zwierzchnictwo, w zależność od kogo: podpaść pod czyją władzę, uciec ś, pod czyją obronę, wziąć kogo pod swoją opiekę, wziąć kogo pod dozór policji; kres jakiej czynności: wznieść budynek pod dach; termin przybliżony: pod wieczór, pod koniec lata, pod starość, pod ten czas, pod moją nieobecność; czynność, dokonywaną w kierunku przeciwnym czemu: patrzeć pod światło; czesać, głaskać pod włos; sposób, w jaki co ś. robi: wytknąć granicę pod sznur, ułożyć stertę pod strych = równo; używa ś. też w różnych wyrażeniach, np. wziąć kogo pod klucz = zamknąć; brać kogo pod rękę, pod pachę; śmiać ś. pod nos = prosto w oczy; puścić finfę pod nos = zadrwić z kogo; zaciągnąć ś. pod czyje chorągwie = pójść pod niego; pod szubienicę = na stracenie; dać pożyczkę pod zastaw ruchomości, papierów procentowych; psie głosy nie idą pod niebiosy = oszczerstwa ludzi niegodziwych nie powinny być brane pod uwagę; być zapiętym pod szyję; z przyp. 6-m oznacza miejsce, na którym coś ś. dokonywa a. na którym coś ś. znajduje: leżeć pod stołem, pod łóżkiem, spać pod kołdrą, pod gołym niebem, pod dachem = w domostwie; zależność od kogoś, jako od zwierzchnika: służyć pod Kościuszką, być pod panowaniem pruskiem, majątek pod czyimś zarządem, mieć pod sobą tysiąc ludzi = pod swoimi rozkazami, być ich zwierzchnikiem, dowódcą; przyczynę: paść pod ciosem, pod razem, pod gradem kul, zrobić