nie rozwinięte; w bot. — p. Kaktus, p. Ożypałka; jedność, jedynka, jako najgorszy stopień w szkole; mieć w p-ce, zalać p-ę = być pijanym, upić ś.; szalona p. = awanturnik, entuzjasta; nie kijem go, ale p-ą = w gruncie rzeczy wszystko jedno; dostał jak p-ą w łeb = zamroczyło go, ogłuszyło, pozbawiło przytomności.
Pałkierz, bębnista, dobosz w dawnej konnicy polskiej (fig.).
Pałkowaty, mający kształt pałki.
Pałuba, zasłona wozowa, buda, nakrycie; kadłub, pniak; wiecheć do zatykania komina, baba; chustka kobieca, niedbale związana na głowie; lalka niezgrabna, marjonetka; boginka; herod baba, próżniak baba; niezdara, głupiec, gamoń, niedojda, gamajda.
Pamfil, gr., pewna gra w karty; walet treflowy; zalotnik, galant.
Pamflecista, łć., autor pamfletu.
Pamflet, fr., broszurka, ulotne pismo treści złośliwej, obelżywej lub potwarczej.
Pamiątka, pamięć, wspomnienie o czym; upamiętnienie, znak pamięci; upominek, podarek; dać komu co na p-ę = ażeby pamiętał; obchodzić, święcić p-ę jakiego zdarzenia; dać na p-ę = obić; przedmiot, mający przypominać kogoś a. coś; ma kilka drogich p-ek po ojcu.
Pamiątkowy, dotyczący pamiątki, wspomnienia jakiego zdarzenia.
Pamięciowo, przyślą z pamięci, na pamięć.
Pamięciowy, przym. od Pamięć; lekcja p-a = nie piśmienna; rachunki p-e = odrabiane na pamięć, nie na piśmie.
Pamięć, zdolność zachowywania w umyśle wrażeń doznanych a. wiadomości powziętych; mieć dobrą, lokalną a. długą, słabą a. krótką p.; mieć co w popamiętać; wyszło mi to, wypadło z p-i = zapomniałem; umieć co na p. = pamięciowo; mówić co na p. albo z p-i = jak ś. pamięta, z głowy, nie mając książki przed sobą; na p. = gadać, sądzić bezzasadnie, na chybi trafi, na oślep; bez p-i = nieprzytomnie, bez upamiętania, bez umiarkowania, bez rozwagi (gadać, jeść, kochać ś. bez p-i); jeśli mię p. nie myli = jeśli dobrze pamiętam; wbić sobie co w p. = dobrze zapamiętać; przywieść co komu na p. = przypomnieć; zrób to za p-i = póki pamiętasz; za świeżej p-i = nie odkładając; mieć kurzą p. = bardzo słabą; mieć co w świeżej p-i = niedawno czego się nauczyć; zaklinam cię na p. ojca = na cześć dla ojca zmarłego; za ludzkiej p-i = jak ludzie pamiętają; za mojej p-i = od czasu, jak pamiętam; zostawić po sobie dobrą p. = pamiątkę, wspomnienie; godzien p-ci = żeby o nim pamiętano, żeby go nie zapomniano: zostawić po sobie dobrą p. = dobre wspomnienie; miej p. na dobro kraju = miej troskę na nie; świętej p-i nieboszczyk (chrześcijanin); od świętej p-i = oddawna.
Pamiętać, zachowywać w pamięci, mieć w pamięci; nie zapominać, mieć na względzie, na uwadze, baczyć na co; troszczyć ś. o co, dbać o co, mieć na co baczenie; nie móc wybaczyć, nie umieć darować winy; nie zaniedbać, nie omieszkać; pochodzić z dawnych czasów, sięgać dawnej epoki swym początkiem; p. ś., być, zostawać w pamięci.
Pamiętne, coś komu dane, aby pamiętał; dać komu p-e = obić mu dobrze skórę, dać mu ś. we znaki.
Pamiętnik, opowieść o wypadkach współczesnych autorowi ja-
