sprawy, zmawiać ś., wchodzić w konszachty.
Porozumiewająco, umawiając ś. jakim znakiem, dając do zrozumienia, ostrzegawczo.
Porozumiewawczy, dotyczący porozumiewania.
Porozumnieć, stać ś. nieco rozumniejszym, nabrać trochę rozumu.
Porożany, przym. od Poroh.
Poroże, rogi na głowie; p-em potrząsać = rogi pokazywać komu, hardym, zuchwałym ś. stawać; przen., hardość, zuchwałość; półksiężyc, księżyc na nowiu, nów; pocisk, strzała, oręż; porażka, klęska.
Porożysty, obfitujący w porohy.
Poród, wydanie płodu na świat, porodzenie dziecka.
Porównać — p. Porównywać.
Porównanie, uczynienie równym, wyrównanie, zrównanie; ułożenie do poziomu; doprowadzenie do równości; zestawienie dwóch pojęć dla okazania ich cech wspólnych i różnych; podobieństwo, przystosowanie; stosunek, zachodzący między dwiema osobami a. rzeczami, proporcja; p. dnia z nocą = chwila, przypadająca dwa razy do roku, t. j. dnia 20 marca i 23 września, kiedy słońce przechodzi przez równik niebieski, a wtedy na całej kuli ziemskiej dzień równa ś. z nocą, mając po 12 godzin; postać mowy, polegająca na tym, że zestawiamy z sobą w mowie dwie osoby a. dwa przedmioty, z jakichbądź względów do siebie podobne; to nie może iść w p. z tamtym = dwie rzeczy różnej wartości; bez p-a lepszy a. gorszy = daleko, o wiele lepszy, gorszy; to nie do p-a = to nie może ś. z niczym porównać; w p-u z kim a. czym = w stosunku do kogo, czego, w zestawieniu jednego z drugim.
Porównawczy, tyczący ś. porównania, polegający na porównaniu: gramatyka p-a języków indo-europejskich, słowiańskich; anatomja p-a = człowieka i różnych zwierząt.
Porówno, przysł., zarówno, równie; po równej części, w równej mierze.
Porównywać, dok. Porównać; czynić równym, gładkim, zrównywać, wyrównywać; czynić równemi, doprowadzać do równości, nadawać wielkość jednakową; stawiać narówni, nie rozróżniać co do godności; zestawiać dwie osoby a. dwa przedmioty dla wykazania ich cech wspólnych i różnych, przyrównywać; p. ś., być porównywanym; stawać ś. równym, równać ś. z kim; porównywać ś. z kim, przyrównywać siebie do kogo a. do czego.
Poróżnić, pokłócić, powaśnić, przywieść do niezgody, narobić intryg; p. ś., pogniewać ś., powaśnić ś., różnić ś., pokłócić z kim.
Port, łć., większa przystań morska odpowiednio urządzona, aby okręty w każdej chwili mogły do niej wpływać, dająca im bezpieczne schronienie podczas burzyć i chroniąca je od fal tamami; przen., spokojne i bezpieczne schronienie; po burzach życiowych cicha i spokojna egzystencja, odpoczynek, przytulisko.
Porta, łć., brama, wrota; P. otomańska = rząd turecki, państwo tureckie.
Portal, łć., ozdobne, rzeźbami okryte główne wejście kościoła, pałacu, wogóle wspaniałej budowli (fig.).
Portatyl, łć., ołtarzyk przenośny w kształcie kamiennej tablicy z relikwjami świętych.
