Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 2.djvu/246

by; chwytać ś., ujmowali ś. za co; p. ś. za głowę.

 Porywająco, przysł., wstrząsająco, zachwycająco.

 Porywający, ten, co porywa; przen., pełen zapału, ognisty, zachwycający, wstrząsający.

 Porywca, Porywacz, ten, co kogo a. co porywa.

 Porywczo, przysł., szybko, gwałtownie, w pierwszym zapędzie.

 Porywczy, skwapliwy, prędki, pochopny, nierozważny, lekkomyślny; popędliwy, krewki, gwałtowny, namiętny, gorący, zapalny, zapalczywy.

 Porządeczek, zdr., od Porządek

 Porządek, systematyczny, regularny rozkład przedmiotów, myśli, planów, zamiarów; ład, plan, system; stan należyty: czystość, schludność; wszystko w p-u=jak być powinnol rozporządzenie, urządzenie, budowa polityczna; ustawa; zrobić p. przed śmiercią=napisać testament; dobre urządzenie, karność, rządność; rządy, gospodarka, zwyczaj: co tu u was za p-i!=złe zwyczaje; następstwo jednej rzeczy po drugiej, kolejność, szereg; po p-ku = po kolei; program, plan, przebieg: p. obrad a. p. dzienny = kolejność materji, mających być roztrząsanemi na zebraniu; do p-u!=nie odbiegajmy od przedmiotu! przejść nad czym do p-u dziennego = zaniechać omawiania sprawy, która miała być rozstrzyganą a przejść do innych spraw; spaść z p-u dziennego = nie być rozstrzyganym z powodu braku osób, czasu a. ukończenia sesji; stan, klasa, kasta, kategorja; w lm., p-i, naczynia, sprzęty, rekwizyty; p-i domowe=sprzątanie, okurzanie mebli; styl w budownictwie: p. joński, dorycki, koryncki.

 Porządkarnia, oddział fabryki, przeznaczony na porządkowanie towarów.

 Porządkować, przywodzić do ładu, do porządku, robić porządki; klasyfikować, systematyzować, gatunkować.

 Porządkowy, przym., od Porządek; przeznaczony do przestrzegania porządku, czuwający nad porządkiem; idący za porządkiem, kolejny, bieżący; liczebnik p. = oznaczający porządek, w jakim następują po sobie osoby a. przedmioty, jeden po drugim: pierwszy, drugi, trzeci i t. d.; p-a uczennica=dużurna w klasie

 Porządnicka (-kiej), forma ż. od Porządnicki

 Porządnicki (-ego), człowiek, lubiący i utrzymujący porządek, często robiący porządek; człowiek systematyczny, pedant.

 Porządnie, przysł., w porządku; regularnie; czysto, schludnie; dobrze, bardzo, jak należy.

 Porządnisia, kobieta, miłująca porządek, porządnicka.

 Porządniś, żart., mężczyzna, miłujący porządek, porządnicki.

 Porządny, odznaczający ś. porządkiem, dobrym urządzeniem, ładem; systematyczny, dobrze ułożony, dobrze ustawiony; lubiący porządek, czystość, schludny; akuratny, systematyczny, dokładny, należyty, przykładny; przyzwoity, ozdobny, wytworny; uczciwy, stateczny, obyczajny, jaki być powinien, przykładny, moralny; niemały, ogromny, potężny, tęgi, co ś. zowie.

 Porządzić, jakiś czas zająć się rządzeniem; rozporządzić ś., zrobić coś według własnej woli.

 Porzeczanin, mieszkaniec nadbrzeża, porzecza, jakiej rzeki.

 Porzecze, brzeg rzeki, okolica nad rzeką; obszar ziemi, zajęty rzeką i jej dopływami.