Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 2.djvu/283

rozpowszechniać ś., stawać ś. powszednim, powszednieć, pospolicieć.

 Powszechnodziejowy, Powszechnohistoryczny, odnoszący ś. do dziejów powszechnych.

 Powszechność, ogół, ogólność; publiczność, społeczność, społeczeństwo.

 Powszechny, wszystko obejmujący, ogólny, gieneralny, uniwersalny, odnoszący ś. do wszystkich czasów, miejsc i ludzi; zawsze i wszędzie przyjęty a. zastosować ś. dający; dobro p-e = dotyczące całego narodu a. całej ludzkości, nie osobiste, nie prywatne; p. Kościół = Kościół katolicki, rozciągający niegdyś panowanie nad całym światem chrześcijańskim; sobór p. = złożony z przedstawicieli duchowieństwa wszystkich narodów katolickich; wystawa p-a = wszechświatowa, ogólna, nie specjalna; spowiedź p-a = z całego życia; historja p-a, dzieje p-e = opowiadające zdarzenia z życia wszystkich narodów cywilizowanych; p-a zgoda, radość, p-e uznanie, żal p-y = zgoda, radość, wzruszenie, żal wszystkich.

 Powszedni, każdodzienny, zwykły; dzień p. = jeden z sześciu dni roboczych tygodnia, nie świąteczny, nie niedzielny; przen., zwyczajny, nieosobliwy, niewyszukany, codzienny, pospolity; myśli p-e = pospolite, oklepane, płaskie; grzech p. = nie śmiertelny.

 Powszednieć, stawać ś. powszednim, pospolicieć, tracić dotychczasowy urok.

 Powściągać, dok. Powściągnąć; wstrzymywać, zatrzymywać, hamować, poskramiać, miarkować: p. gniew, ciekawość, namiętności; p. ś., poskramiać ś., wstrzymywać ś., hamować ś., miarkować ś.

 Powściągliwość, zdolność do powściągania ś., wstrzemięźliwość, umiarkowanie: p. w jedzeniu, w piciu.

 Powściągliwy, wstrzemięźliwy, umiarkowany, panujący nad sobą; oględny, ostrożny.

 Powtarzać, dok. Powtórzyć; raz jeszcze (powtórnie) coś robić a. mówić, znowu co robić, ponawiać; przedrzeźniać po kim, naśladować, małpować kogo; o roślinach: dostawać drugi raz owoce a. kwiaty; p. sobie lekcję = przepowiadać, wznawiając ją sobie w pamięci; p. pacierze = odmawiać; p. za panią matką pacierz = powtarzać cudze zdania, myśli; echo p-a wyrazy = oddaje; p. ś., zdarzać ś., trafiać ś., zjawiać ś. znowu; mówić a. robić raz jeszcze, co ś. już niegdyś raz a. nieraz mówiło a. robiło.

 Powtarzanie, rozpoczynanie na nowo, ponawianie, wznawianie, odmawianie powielekroć tego samego.

 Powtarzanina, Powtarzanka, bezmyślne, zbyteczne powtarzanie wciąż tego samego.

 Powtór, kopja, odbitka.

 Powtóre, przysł., po raz drugi, po drugie, następnie, prócz tego, jeszcze, dalej.

 Powtórnie, przysł., po raz drugi, ponownie, jeszcze raz.

 Powtórny, drugi, powtarzający ś., powtórzony, ponowny, wznawiający ś.

 Powtórzenie, powiedzenie, zrobienie czego jeszcze raz; zadawanie uczniom jeszcze raz tej samej lekcji, przechodzenie jeszcze raz tej samej części kursu i dla lepszego przyswojenia wiadomości; jeden ze zwrotów mowy, polegający na powtarzaniu jakiego wyrazu a. zdania dla lepszego ich zaznaczenia.

 Powtórzyć — p. nied. Powtarzać.