Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 2.djvu/303

 Pragmatyczny, gr., oparty na logicznym związku rzeczy, ścisły; historja p-a = sposób przedstawienia dziejów z wykazaniem związku przyczyn i skutków; sankcja p-a = ustawa państwowa, która na, wieczne czasy ma zostać nienaruszona, nic na sile nie tracąc; austrjacka sankcja p-a = następstwo tronu w krajach dziedzicznych austrjackich, ustanowione przez Karola VI.

 Pragmatyk, gr. — p. Pragmator.

 Pragmatyka, gr., znajomość sprawy lub interesu.

 Pragmatyzm, gr., Pragmatyczność, sposób objaśniania pragmatyczny; teorja, szukająca dowodów prawdziwości mniemań w ich konsekwencjach praktycznych; uzależnienie zjawisk duchowych od warunków życia społecznego; p. Pragmatyka.

 Pragmatyzować, gr., rozwijać naukę w sosób pragmatyczny.

 Pragnący, ten, który pragnie; spragniony, mający pragnienie, łakomy, głodny, żądny, chciwy czego.

 Pragnąć, być spragnionym, pić chcieć; p. czego, żądać, chciwie pożądać, chcieć usilnie, życzyć sobie, tęsknić do czego: p. czego, jak kania dżdżu = bardzo pragnąć; pragnę twego szczęścia = chcę, byś był szczęśliwy, dążę do tego; jak pragnę zbawienia!, jak pragnę oglądać Boga przy skonaniu!, jak pragnę szczęścia! = zaklęcia, używane, kiedy ktoś chce zapewnić kogo o prawdzie swoich słów.

 Pragnienie, uczucie, doznawane, gdy ś. chce pić, łaknienie; przen., żądza, pożądanie, chęć gorąca.

 Pragniony, oczekiwany z upragnieniem, pożądany.

 Prahistorja, łć., historja pierwotna, historja początków ludzkości.

 Praistota, istota pierwotna.

 Prajęzyk, pierwotny język.

 Prakomórka, komórka w organizmie, z której tworzą ś. inne komórki, komórka macierzysta.

 Prakryt, gwary ludowe Hindusów, używane przez niższe klasy ludności, różne od san skry tu, języka religji i klas uprzywilejowanych Hindusów.

 Praktyczny, gr., oparty na praktyce, na doświadczeniu, mający zastosowanie w rzeczywistości, odpowiedni celowi, nadający ś. do niego, użyteczny; codzienny, powszedni; istotny, pozytywny; (o człowieku) umiejący zastosować teorję w życiu; doświadczony, umiejący właściwie używać narzędzi i czasu; kierujący ś. interesem własnym raczej, niż ideałami lub mrzonkami.

 Praktyk, gr., mający w czym wprawę, w czym biegły; doświadczony; stosujący wiedzę do celów praktycznych: lekarz, prawnik p.

 Praktyka, gr., zastosowywanie teorji do rzeczywistości, wykonywanie rzeczywiste czynności, w przeciwstawieniu do poznania jej teoretycznego; wprawa, biegłość, nabyta przy wykonywaniu jakiej czynności; czynność, wykonywana dla nabycia w niej wprawy; czynność zawodowa lekarza lub prawnika; w lm., p-i, czynności obrzędowe (religijne); skomplikowane tajemnicze działania.

 Praktykant, łć., odbywający praktykę, uczący ś. stosować nabytą teorję do rzeczywistości; sposobiący ś. doświadczalnie do pracy w jakim zawodzie, uczeń w fabryce, w handlu.

 Praktykować, łć., wykonywać co zawodowo; (o lekarzu, adwokacie, techniku) pełnić obowiązki swego powołania; (o praktykancie) sposobić ś. do wykonywania obowiązków zawodowych, pełniąc