Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 2.djvu/309

stawionym na działanie silnego ognia, piec ś., skwarzyć ś., suszyć ś. na ogniu.

 Prącie, rózgi drobne, gibkie, witki, łozy; członek męski.

 Prąd, pęd wody, rwąca siła wody, nurt, wart; silny ciąg powietrza, przeciąg, cug: p-y powietrzne, atmosferyczne = wiatry; p-y morskie, oceaniczne = stały bieg wody w morzu w pewnych miejscach i kierunkach, podobny do bystrej rzeki; drzewo a. korzeń, ukryty w wodzie, prądowi na; przen., pewne dążenie społeczne, ruch społeczny w pewnym kierunku, kierunek umysłów, dążność: p. społeczny, p. cywilizacyjny, p. w nauce, w sztuce, w literaturze; p. czasu = duch czasu; p. elektryczny = przebieganie elektryczności po jakimś przewodniku, np. po drucie.

 Prądnica, maszyna do wytwarzania prądu elektrycznego.

 Prądnić, Prądować, wyłaniać z siebie, a. pochłaniać prąd elektryczny.

 Prądnik, motor, poruszany siłą elektryczności, elektromotor, silnik.

 Prądochłonny, pochłaniający prąd elektryczny.

 Prądomierz, igła magnesowa, służąca do wskazywania siły i napięcia prądu elektrycznego.

 Prądoskaz — p. Galwanometr.

 Prądotwórczy, wytwarzający prąd (elektryczny).

 Prądownica, Prądówka — p. Draga.

 Prąteczek, zdr. od Pręt.

 Prątek, cienki pręt, pręcik; cienka gałązka bez liści, rózga, różdżka; szczebelek, drut do robienia pończoch, do robót włóczkowych; bakterja, lasecznik.

 Prątnik, roślina z gromady liściastych mchów, mech knotowy.

 Prążka, zdr. od Pręga.

 Prążkować, robić na czym prążki.

 Prążkowany, Prążkowały, zrobiony w prążki, pełen prążek, mordowały, pasiasty, karbowany.

 Preadamita, człowiek, który istniał w zamierzchłej przeszłości jeszcze przed Adamem.

 Preambuły, łć., wstęp rozwlekły beztreściowy; czcza gadanina.

 Prebenda, łć., dobra kościelne, z których dochody pobiera duchowny, w zamian za obowiązki, które spełnia.

 Prebendarjusz, Prebendarz, łć., kapłan, zarządzający majątkiem duchownym i pobierający z niego dochód.

 Precedencja, łć., pierwszeństwo, poprzednictwo, starszeństwo.

 Precedens, łć., wypadek, poprzedzający inny podobny, mogący zatym służyć za wzór, jak postąpić w takim samym położeniu.

 Precel, nm., rodzaj obarzanka, złożonego z dwóch kółek, połączonych grzbiecikiem.

 Precepta, łć., przepisanie na kogo, cesja piśmienna.

 Preceptor, łć., nauczyciel.

 Precesja, łć., poprzedzanie punktów równonocnych, zjawisko, polegające na tym, że oba punkty równonocne nie zajmują na ekliptyce położenia niezmiennego, lecz przesuwają ś. po niej wciąż bardzo nieznacznie od wschodu ku zachodowi.

 Precesor, łć., poprzednik.

 Precjoza, łć., rzeczy drogocenne, kosztowności, klejnoty.

 Precypitacja, łć., pośpiech.

 Precyzja, łć., dokładność, ścisłość, zwięzłość; dosadność.

 Precyzyjny, łć., działający z niezmierną dokładnością: zegar p., maszyna p-a.

 Precz, na boku, daleko, w oddaleniu na stronę, dalej, zdala; na bok!; dalej!, ruszaj!, wynoś ś.!; fora!; w dalszym ciągu, dalej, nieustannie, bez przerwy; iść p.,