Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 2.djvu/311

strony, która nie dopełniła jakiej przepisanej prawnej czynności.

 Prekarjum, łć., w starożytnym Rzymie grunt, dany klijentowi przez patrona z prawem odebrania w każdym czasie; przyzwolenie z zastrzeżeniem cofnięcia go.

 Prekaryjny, Prekarny, łć., niepewny, chwiejny, odwołalny, zawisły od łaski, zależny od kogo a. czego; p. handel = handel morski przemytniczy, prowadzony pod osłoną flagi neutralnej z mieszkańcami mocarstwa wojującego wbrew prawom o neutralności.

 Prekluzja, łć., Prekluzyjny termin = ostateczny termin, po upływie którego traci ś. przysługujące prawa; wogóle termin nieodwołalnie ostateczny.

 Prekonizacja, łć., uroczyste mianowanie biskupa przez Papieża wobec zgromadzonych kardynałów.

 Prekonizować, łć., dokonywać prekonizacji; p-any biskup = ksiądz, uznany urzędownie za godnego objęcia stolicy biskupiej, lecz który dopiero ma być uroczyście wyświęcony na biskupa.

 Prekursor, łć., zwiastun, ten, kto zapowiada wypadek ważny, mający nastąpić; oznaka czegoś, co ma ś. zdarzyć.

 Prekursoryczny, łć., wstępny, chwilowy.

 Prekustodja, łć., zastrzeżenie, warunek.

 Prelatura, łć., godność prałata.

 Prelegient, łć., wygłaszający prelekcję.

 Prelegientka, łć., forma ż. od Prelegient.

 Prelekcja, łć., wykład, lekcja, szczególnie w wyższym zakładzie naukowym; odczyt publiczny.

 Preliminacja, łć., umowa tymczasowa, przedugoda.

 Preliminarja, łć., układy przedwstępne, tymczasowe, stanowiące przygotowanie do późniejszych stanowczych układów i postanowień.

 Preliminarny, Preliminacyjny, łć., tymczasowy, wstępny.

 Preliminarz, łć., uprzednie obliczenie przypuszczalnych dochodów i wydatków, projekt wydatkowania.

 Preliminować, łć., zestawiać i obliczać naprzód przypuszczalne wydatki i dochody.

 Preludjum, łć., w muz., przegrywka, krótkie fantazjowanie na instrumencie przed rozpoczęciem utworu muzycznego, krótki wstęp muzyczny; rodzaj krótkiej kompozycji muzycznej na fortepjan lub organy.

 Preludjować, łć., grać preludje.

 Premedytacja, łć., rozmysł, obmyślanie czego naprzód, z góry obmyślana celowość środków, wiodących do czynu, układanie ze spokojnym rozmysłem planu, przedsięwzięcia.

 Premedytowany, łć., z góry ułożony, rozmyślny, dokonany z premedytacją.

 Preminencja, łć., pierwszeństwo, starszeństwo, przywilej.

 Premissa, łć., przesłanka, w syllogizmie zdanie, z którego drogą rozumowania wyprowadzamy wnioski; jedna z szeregu prawd ogólnych lub szczególnych, wiodących drogą wnioskowania do pewnej prawdy szczególnej lub ogólnej jako wyniku; zwolnienie, urlop.

 Premja, łć., opłata, którą instytucja asekuracyjna pobiera od ubezpieczonego — p. Premjum.

 Premjant, łć., ten, który otrzymał premjum czyli nagrodę.

 Premjer, fr., naczelnik gabinetu ministerjalnego, prezes ministrów.

 Premjera, fr., pierwsze przedstawienie sztuki teatralnej.