np. kijem, powstały od nabiegłej krwi; część mięsa wołowego, wykrawana z nogi przedniej a. tylnej od łopatki do kolana, pęga.
Pręgierz, nm., słup katowski, u którego stawiano przestępców na hańbę publiczną, smagano ich, piętnowano (fig.).
Pręgować, robić na czym pręgi, malować w pasy.
Pręgowaty, zrobiony, wymalowany w pręgi, mający na sobie pręgi, pasiasty, moręgowaty.
Pręt, cienka laska, cienka tyczka drewniana, zrobiona z gałązki a. metalowa, drut sztywny: p. u firanki; p. u rolety; p-y u parasola; łodyga, nie mająca żadnych liści, tylko same kwiaty, p. mierniczy = miara powierzchni gruntu; p. bieżący nowopolski = 7½, łokcia; p. kwadratowy = 7½ × 7½ = 56¼ łokcia kwadratowego.
Prętkowaty, z kształtu podobny do prątka a. prątków.
Prętowy, wyrabiany w prętach: żelazo p-e; odnoszący ś. do pręta (miary): miara p-a.
Prężacz, rozpora.
Prężnik, trapez, jako przyrząd gimnastyczny.
Prężnomierz — p. Manometr.
Prężność, własność ciał lotnych rozprzestrzeniania ś. we wszystkie strony, sprężystość, rozprężliwość; parcie, wywierane przez ciała lotne na ścianki naczynia, w których są zamknięte; wysokość napięcia tej własności.
Prężny, sprężysty, elastyczny; w fiz. odnoszący ś. do prężności: siły p-e = wywierające ciśnienie, utrzymujące ciała w stanie naprężenia; energja potencjalna.
Prężyć, naciągać, napinać, wyprężać, natężać; p. ś., wyprężać ś., naprężać ś., natężać ś., naciągać ś., rozprostowywać ś.; paczyć ś., wyginać ś.; przen., stawiać ś. hardo, bundziuczyć ś.
Pri — p. Pry-.
Prima aprilis, łć., tradycyjne zwodzenie ś. w dniu pierwszym kwietnia..
Prima vista, wł., biegle, odrazu bez przygotowania: grać albo śpiewać z nut, pierwszy raz widzianych, tłumaczyć z dzieła, pierwszy raz widzianego, napisanego w obcym języku.
Prima volta, wł., w muz., pierwszy raz.
Primo, łć., a. pro p., po pierwsze; p., w nutach na 4 ręce: lewa strona, grająca w basie.
Priorytety, łć., papiery procentowe, wypuszczone przez towarzystwa akcyjne z przyznaniem pierwszeństwa co do procentów przed innemi akcjami i przed dywidendą.
Probabilizm, łć., metoda filozoficzna, podług której niema zupełnego osiągnięcia prawdy, lecz tylko prawdopodobieństwo; doktryna, wedle której w razie sprzeczności między dwoma mniemaniami a. przepisami jednakowo uzasadnionemu, należy iść za własnym popędem, gdyż przepis wątpliwy nie nakłada stanowczego obowiązku.
Probacja, łć., próba klasztorna, nowicjat.
Probant — p. Próbant.
Probierczy, nm., przym. od Probierz; p. kamień = łupek, na którym złoto i srebro, za potarciem, pozostawia rysę znamienną, pozwalającą rozpoznać te metale; przen., okoliczności, w który co ujawnia ś. prawdziwy charakter człowieka a. prawdziwa wartość instytucji i t. p.
Probierka, Probówka, nm. — p. Epruwetka.
Probiernia, nm., władza, oznaczająca próbę złota i srebra; laboratorjum rządowe do sprawdzania próby metalów szlachetnych, izba probiercza.
