Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 2.djvu/322

Ta strona została przepisana.

Prokuratorja, łć., władza, broniąca w sądach praw własności; publicznej i skarbowej.

Prokuratura, łć., instytucja prokuratorów, oskarżycieli w sprawach karnych.

Prokurent, nm., Prokurzysta, Prokurysta, łć., pełnomocnik domu handlowego, podpisujący zastępczo właściciela firmy.

Prokurować, łć., przygotować, wystarać ś., dostarczać.

Prokurystap. Prokurent.

Prokwestor, łć., w starożytnym Rzymie: podskarbi.

Prolacja, łć., odroczenie, odłożenie na później; rozwlekłe opowiadanie.

Prolegomena, gr., objaśnienia wstępne; przedmowa przygotowawcza.

Proletarjat, łć., stan ubogi, ludzie bez własności i bez stałego sposobu do życia.

Proletarjusz, łć., ubogi mieszkaniec starożytnego Rzymu, nie posiadający żadnego majątku i nie należący do żadnej klasy, wolny od poboru wojskowego i od podatków; dziś: człowiek z najuboższej warstwy ludności.

Proletaryzm, łć., cechy i objawy proletarjatu.

Proletaryzować się, łć., stawać ś. proletarjuszem, tracąc dotychczasowe lepsze warunki bytu.

Proliferacja, Prolifikacja, łć., rozmnażanie, urodzajność.

Prolog, gr., w dramacie starożytnym: wstęp, stanowiący oddzielną całość, djalog, obznajmiający słuchaczów z treścią utworu i ułatwiający zrozumienie akcji; wstęp w utworach dramatycznych i beletrystycznych.

Prolokutor, łć., mówca — p. Preopinant.

Prolongacja, Prolongata, łć., przedłużenie, odroczenie terminu, zwłoka.

Prolongować, łć., przedłużać, odraczać termin.

Prom, wielka płaska łódź, poruszana drągami a. uczepiona u liny, do przewożenia z jednego brzegu rzeki na drugi ludzi, wozy, pojazdy i t. p. (fig.).

Promachos, gr., szermierz, przodujący innym.

Promenada, fr., przechadzka, spacer; miejsce przeznaczone do publicznej przechadzki w wielkich miastach.

Promenować, fr., przechadzać ś., spacerować.

Promesa, fr., obietnica, przyrzeczenie; rodzaj akcji tymczasowej, dokument, stwierdzający, że po zapłaceniu całej należytości akcja właściwa wydana zostanie; dokument, uprawniający do wygranej w pewnym oznaczonym ciągnieniu, ustąpienie prawa do losu loteryjnego a. do pożyczki premjowej na czas umówiony.

Prometeizm, gr., bunt tytaniczny, protest przeciwko, złym potęgom świata w interesie ludzkości (nazwa od Prometeusza).

Prometejski, gr., tytaniczny; z nadludzką siłą dążący do zdobycia szczęścia i dobra dla ludzi.

Promieniaki, dział zwierząt promienistego kształtu.

Promienica, choroba zakaźna u bydląt, promieniogrzybica; owad dwuskrzydły krótkorogi.

Promienić, wypuszczać z siebie, wysyłać promienie; p. kogo, co = opromieniać — p. Promienieć.

Promienieć, błyszczeć, jaśnieć jakby promieniami; przen., okazywać jawnie radość, szczęście, zachwyt, być wesołym, uszczęśliwionym.

Promieniejąco, przysł., w sposób promieniejący.

Promienienie, wypuszczanie, wy-