Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 2.djvu/327

Ta strona została przepisana.

sztywno, wprost, naprost, w prostej linji; p. przed sobą; nie zbaczając, nie wstępując nigdzie po drodze, bezpośrednio: idę p. do domu, zmierzam p. do celu; mleko p. od krowy; powiedziałem to p. z mostu; po p-u = szczerze, otwarcie; prosto, skromnie, niewykwintnie, niewytwornie: po p-u ś. ubierać; bez wielkich korowodów, bez zachodów, bez ceremonji: po p-u kazał go obić.

Prostoduchp. Prostak.

Prostoduszność, prostota, szczerość, otwartość.

Prostoduszny, pełny prostoty, szczery, otwarty; naiwny, łatwowierny.

Prostodzioby, opatrzony prostym dziobem.

Prostokąt, czworokąt o wszystkich czterech kątach prostych (fig.).

Prostokątnia, najdłuższy bok trójkąta prostokątnego, leżący naprzeciw jego kąta prostego, hipotenuza.

Prostokątny, mający jeden z kątów a. wszystkie kąty proste: czworobok p. = prostokąt; trójkąt p. = mający jeden z kątów prosty.

Prostokreślny, Prostolinijny, nakreślony za pomocą linji prostych, złożony z linji prostych: figura p-a; trygonometrja p-a = o figurach prostolinijnych.

Prostolinijnyp. Prostokreślny.

Prostomówny, mówiący szczerze, wprost, bez ogródki, otwarcie, nie owijając w bawełnę; mówiący z prosta, niewykwintnie.

Prostopadła, linja, przecinająca drugą linję a. płaszczyznę pod kątem prostym (fig.).

Prostopadłościan, równoległościan prostokątny, t. j. ograniczony prostokątami (fig.).

Prostopadłość, własność linji prostopadłej.

Prostopadły, tworzący z linją a. płaszczyzną, z któremi ś. przecina, kąty proste.

Prostorogi, opatrzony prostemi rogami.

Prostoróg, rodzaj mięczaka kopalnego.

Prostoskrzydłe, rząd owadów o tylnich skrzydłach błoniastych, przednich błoniastych a. skórkowatych: szarańcza, świerszcz, turkuć, ważka, jętka.

Prostoszczęki, mający proste, niewystające szczęki, ortognat.

Prostościenny, mający ściany pionowe, utworzony z linji prostych.

Prostota, naturalność, niewymuszoność, skromność, niewykwintność, niewytworność; dobroduszność, prostoduszność, ograniczoność umysłu, tępota, głupota; obyczaje nieokrzesane, chamstwo, gburowatość, gminność; zbior., ludzie prości, prostacy, lud prosty, gmin, pospólstwo.

Prostować, coś krzywego czynić prostym, wyprostowywać; czynić równym, wygładzać; przen., poprawiać to, co jest złe, niewłaściwe, błędne, doprowadzać do należytego kształtu, naprawiać, regulować; podnosić, wznosić; udawać ś. dokąd wprost, najbliższą drogą; p. ś., stawać ś. prostym, wyprostowywać ś., wyciągać ś.; dźwigać ś. w górę, podnosić ś., prężyć ś. ku górze.

Prostowłosy, z rozpuszczonemi włosami, warkoczami, bez czepca, na znak panieństwa, dziewiczy, panieński; w antr., o włosach na głowie prawie prostych, nie kędzierzawych.

Prostownik, przyrząd do prostowania tkanin; młot do prostowania, prostak.