Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 2.djvu/330

 Protestowy, łć., dotyczący protestu; dzień p. = w którym można protestować weksel, dzień powszedni, nieświąteczny.

 Proteusz, gr., w wierzeniach greckich bóstwo morskie, obdarzone darem proroczym, słynne z licznych przemian, pod jakiemi ś. ukrywało; człowiek zmiennego sposobu myślenia i postępowania, umiejący przybierać rozmaite pozory; płaz odmieniec; gatunek bakterji gnilnej.

 Proteza, gr., wstawienie, zastąpienie utraconych członków ciała sztucznemi.

 Protoarchimandryta, gr., jenerał zakonu w kościele wschodnim.

 Protodjakon, gr., godność duchowna w kościele wschodnim.

 Protogieniczny, gr., naprzód wytworzony.

 Protokolant — p. Protokólista.

 Protokólarnie, łć., z zapisaniem do protokółu.

 Protokólarny, łć., spisany sposobem protokółu; należący do treści, do osnowy a. do formy protokółu; zapisany w protokóle.

 Protokólista, gr., urzędnik, którego czynnością jest spisywanie protokółów.

 Protokół, gr., akt, spisany przez właściwego urzędnika, zaświadczający, że pewna czynność prawna odbywa ś., stwierdzający przebieg i warunki jakiego wypadku, zeznania świadków podczas śledztwa i t. p.; sprawozdanie z narad obradującego zgromadzenia.

 Protokółować, gr., wpisywać do protokółu, pisać protokół.

 Protomedyk, łć., starszy główny lekarz (monarchy, miasta).

 Protonotarjusz łć. apostolski, tytuł siedmiu prałatów papieskich, obdarzonych wysokiemi przywilejami, którzy poświadczają dokumenty papieskie.

 Protooficjał, łć., starszy oficjał.

 Protoplasta, gr., najstarszy przodek, od którego ród początek swój wywodzi.

 Protoplazma, gr., drobnoziarnista, białkowata, półpłynna substancja, podstawowa materja życiowa wszystkich tworów organicznych, zaródź, sarkoda.

 Protoplazmatyczny, gr., dotyczące protoplazmy, złożony z protoplazmy.

 Protopresbiter, gr., duchowny, kapłan, zarządzający kilku parafjami.

 Prototron, gr., starszy władyka.

 Prototyp, gr., typ pierwotny, pierwszy wzór, według którego coś jest utworzone, pierwowzór, oryginał.

 Protozoa, gr., pierwotniaki, najniższy typ zwierząt mikroskopijnie drobnych, o ciele jednokomórkowym, złożonym z miękkiej protoplazmy z jądrem wewnątrz.

 Protozoiczny, gr., przym. od Protozoa; p. okres = szczątki kopalne w najstarszych skałach osadowych, uważane za najpierwsze objawy życia na ziemi.

 Protuberancje, łć., wypukłości, pagórki, słupy lub chmury płomieni czerwonych, rozmaitych zmieniających ś. kształtów, obserwowane dokoła obwodu tarczy słonecznej podczas całkowitych zaćmień, wyskoki.

 Prowadzać, prowadzić raz po razie; uprowadzać po różnych miejscach; p. kogo za nos, na pasku = powodować nim, rządzić; p. ś., prowadzać ś. nawzajem po różnych miejscach.

 Prowadzenie, wskazywanie komu drogi, wodzenie kogo, kierowanie, przewodnictwo; p. ś., postępowanie, sprawowanie ś., konduita; dobre, złe p. ś.; kobieta złego p-a ś. = kobieta lekkich obyczajów, gamratka.