Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 2.djvu/41

Ta strona została przepisana.

Parzęchlin, roślina z gromady mchów liściastych z rodziny prątnikowatych.

Parzonka, jadło dla bydła, przygotowane z traw, pomieszanych z otrębami a. mąką i zaparzonych.

Parzony, imiesł. od Parzyć; p. ciasto = ciasto z mąki, zarobionej wodą gorącą z masłem i jajkami; babka p-a = zrobiona z takiego ciasta.

Parzybroda, potrawa z kapusty na słodko, kapusta faszerowana.

Parzyć, dotykać czymś gorącym, uczuwać dotknięcie czymś gorącym, przypiekać czymś gorącym, rozżarzonym, palić; dogrzewać, dopiekać; lada jako warzyć, gotować bez przypraw; przen., strzelać z broni palnej, mocno uderzać, walić; szczypać, zacinać (mróz p-y); oblewać warem, ukropem: p. ptactwo dla łatwiejszego oskubania z pierza, p. bieliznę dla łatwiejszego oczyszczenia z brudu; naparzać (p. herbatę); przen., budzić w kim zapał do czego, rozpalać, roznamiętniać; p. ś., oblewać ś. czymś gorącym, np. ukropem; dotykać ś. czegoś gorącego; wystawiać ciało na działanie gorąca: p. ś. w wannie, w łaźni, na słońcu; łączyć ś. w pary (o zwierzętach).

Parzydełko, organ parzący u niektórych zwierząt.

Parzygęba, lemieszka, kluska; smakosz, łakomiec.

Parzygnat, lichy kucharz, nędzna kucharka.

Parzykasza, Parzykrupa, kucharzysko, który umie ledwo kaszę warzyć; człowiek do niczego.

Parzystokopytne, Parzystokopytowe zwierzęta, rząd zwierząt ssących, mających nogi o czterech palcach.

Parzystopalce, według dawnego sztucznego układu: rząd ptaków łażących o czterech palcach.

Parzysty, składający parę, liczba p-a = dzieląca ś. bez reszty przez 2, np. 2, 4, 6 i t. d.; występujący parami: liście p-e.

Pas, przepaska dla przewiązywania ś. w pół; rzemień z klamrą dla zacieśniania; p. skórzany, jedwabny, złotolity; p. rycerski = oznaka godności rycerza, otrzymywana przy pasowaniu na rycerza (fig.); p. słucki = wyrabiany w Słucku na Litwie, noszony przez dawną szlachtę polską (fig.); p. oficerski = szarfa; p. rupturowy = gatunek bandaża; p. z pieniędzmi = trzos; wetknąć co za p., nosić pistolety za pasem, szablę, rapier u p-a; włożyć ręce za p. = być nieczynnym; wziąć nogi za p. = uciekać prędko; p-y z kogo drzeć = zdzierać skórę wązkiemi pasami, pastwić ś. nad kim, wyzyskiwać go niemiłosiernie; iść z kim za p-y = mocować ś. z kim, borykać ś., wojować, ubiegać ś. z kim o co; za p-em = na pogotowiu, na podorędziu; zima za p-em = bardzo blizka; p-y u maszyny = służące do przenoszenia siły; p. bez końca = transmisja; miejsce nad biodrami u człowieka, talja; cienki w p-ie, broda po p., pochwycić kogo w p-ie; rzemień u uprzęży końskiej, popręg; smug ziemi, łan, zagon; pręga, smuga odmiennej barwy (ubranie w p-y i; strefa (p. gorący, umiarkowany, zimny); szereg, rząd; żyła bursztynu w ziemi; tramik poprzeczny między krokwiami w wiązaniu dachowym, nadbrzusie; wąwóz poprzeczny, przesmyk; p. Oriona = gwiazdozbiór w półkuli południowej.

Pas, nm., paszport.

Pas, Passe, fr., dosłow. przejdź