Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 2.djvu/412

 Przewracać, dok. Przewrócić; podważywszy obracać na drugą stronę, odwracać, wywracać, przekręcać, stawiać do góry dnem: p. kartki w książce = odwracać; p. ubranie = nicować; p. koziołki = fikać; p. ziemię = kopać, orać po raz drugi; p. siano = przetrząsać, by lepiej wyschło; p. oczami = łypać; szperać, grzebać, przetrząsać w czym, zamęt w czym robić, mieszać wszystko, przerzucać bezładnie; p. wszystko do góry nogami = przerzucać, przestawiać bezładnie; p. komu w głowie = pozbawiać go zdrowego rozsądku i samokrytyki, czynić go zarozumiałym i śmiesznym; z pozycji pionowej przenosić w poziomą, obalać, przewalać, wywracać; p. ś., być przewracanym, przekręcanym na przeciwną stronę, obracanym częścią dolną do góry; obracać ś. w łóżku, by ś. lepiej ułożyć, nie móc zasnąć; tarzać ś., koziołkować ś.; kotłować ś., bałwanić ś., kłębić ś.; z pozycji pionowej przechodzić w poziomą, obalać ś., przewalać ś., upadać.

 Przewrotnica, kobieta przewrotna, obłudna.

 Przewrotnie, przysł., fałszywie, obłudnie, zdradziecko.

 Przewrotność, łatwość przewracania ś., skłonność do przewrócenia ś.; zmienność, obłuda, chytrość, fałszywość.

 Przewrotny, mogący ś. łatwo przewrócić, wywrotny; fałszywy, obłudny, podstępny, zdradziecki, wykrętny.

 Przewrotowiec, człowiek, dążący do przewrotu społecznego, rewolucjonista, anarchista.

 Przewrotowy, odnoszący ś. do przewrotu, rewolucyjny.

 Przewrócić — p. nied. Przewracać.

 Przewrót, raptowna zmiana, przeobrażenie, nagłe, gwałtowne obalenie starych, a wprowadzenie nowych form życia, rewolucja; przen., zamęt, nieład, pomieszanie, chaos.

 Przewrzaskiwać, wrzeszczeć z przerwami; o psie gończym: słysząc inne psy goniące, biec do nich, odzywając ś. odmiennym głosem.

 Przewrzasnąć, nagle zawrzasnąć.

 Przewrzeć się, przegotować ś.; przestać ś. gotować.

 Przewrzeszczeć, przezwyciężyć, przemóc innych wrzaskiem, przekrzyczeć.

 Przewspaniały, niezmiernie wspaniały.

 Przewyborny, doskonały, wyśmienity.

 Przewydrzony, rozpasany, rozbestwiony, zdziczały, rozwydrzony.

 Przewyżka, różnica między wielkością większą a mniejszą, liczba, o którą jedna rzecz jest większa od drugiej, miara, o którą jedna rzecz przewyższa drugą, nadwyżka.

 Przewyższać, dok. Przewyższyć; wyższym być od kogoś a. czegoś drugiego; przechodzić kogo w czym, przenosić, prześcigać kogo w czym, górować, celować w czym nad kim.

 Przez, przyim. 4 przyp. oznacza: a) ruch. ponad powierzchnię czego a. przez środek czego, z jednego końca czego na drugi, w poprzek, wzdłuż czego: iść p. las, p. pole, przechodzić: p. płot, p. parkan, przejeżdżać p. rzekę, p. morze, p. miasto, p. kraj; widzieć, jak p. mgłę = niewyraźnie mówić p. nos = nosowo; przen., wyniośle, z udaną powagą; mówić p. zęby = cedząc; gadać p. sen = śpiąc; uderzyć kogo p. łeb, p. rękę = wpoprzek ręki, po ręce: 2) przeciąg czasu: bawił gdzie p. rok, p. miesiąc, p. tydzień; 3) nadmiar czynności: nalewać p. brzegi; 4) położenie po