Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 2.djvu/453

Ta strona została przepisana.

Przysiewek, Przysiew, ziarno, które ś. dosiewa, ziarno przysiane, nowe ziarno; małe pólko przy większym polu, później zasiane; część zasiewu a. pola na zasiew, dana parobkowi, jako dodatek do pensji.

Przysięga, uroczyste zawiadomienie, z wezwaniem Boga na świadka, że ś. mówi prawdę, że ś. spełni coś, składane według pewnej formuły czyli roty, najczęściej w obecności osoby duchownej; fałszywa p. = krzywoprzysięstwo, złamanie przysięgi.

Przysięgać, dok. Przysięgnąć, Przysiąc; składać uroczyste oświadczenie z powołaniem Boga na świadka, najczęściej wobec osoby duchownej, że ś. mówi prawdę, że ś. coś spełni i t. d.; ślubować: p. komu = przysięgę składać na jego ręce; p. Bogu = Bogiem ś. świadczyć; p. krzywo, fałszywie = przysięgając kłamać, nie dotrzymywać przysięgi, łamać ją; p. komu na co, przyrzekać uroczyście, dawać słowo, zobowiązywać ś. uroczyście do czego; p. ś. składać przysięgę, przysięgać: nadużywać przysięgi, zaklinać ś. bez potrzeby.

Przysięgły, ten, który zobowiązał ś. przysięgą urzędową do sumiennego pełnienia swych obowiązków: adwokat p., gieometra p., tłumacz, kaligraf p. w sądzie; sędzia p. = wybierany losem a. głosowaniem z pośród obywateli, nie koronny; sąd p-ych = z sędziów przysięgłych złożony.

Przysiężnik, sędzia przysięgły, ławnik.

Przysiężny, zaprzysiężony, poprzysiężony; który co przysiągł.

Przysiodłać, okulbaczyć, osiodłać; przen., nieco ujarzmić.

Przysiółek, mała wioska, stanowiąca cząstkę większej wsi, lub blizko niej położona, folwark.

Przysionek, sień, przedpokój, ganek, portyk; p. serca, p. nosa = część nozdrzy — p. Przedsionek.

Przysiwieć, trochę osiwieć, bardziej jeszcze osiwieć.

Przyskakać, skacząc przybyć.

Przyskakiwać, dok. Przyskoczyć; skokiem przypadać, rzucać ś., doskakiwać ku komu, ku czemu.

Przyskałka, część skały, odstająca od głównego zrębu.

Przyskąpy, trochę zaskąpy.

Przysklepiać, dok. Przysklepić; nieco, zlekka sklepieniem przykrywać; zasklepiać ś., zarastać; p. ś., trochę ś. zasklepiać po wierzchu.

Przyskoczyćp. nied. Przyskakiwać.

Przyskok, przyskoczenie, skok ku komu, czemu, nagły napad.

Przyskórek, warstwa komórek rogowych na skórze, naskórek.

Przyskórnia, błona, otaczająca narządy rośliny.

Przyskórny, umieszczony przy skórze.

Przyskrobać, nieco, zlekka poskrobać; naskrobać więcej czego.

Przyskromićp. Poskromić.

Przyskrzelowy, Przyskrzelny, umieszczony przy skrzelach.

Przyskrzypnąć, Przyskrzybnąć, przyciąć, przygnieść, przycisnąć, ścisnąć między dwoma zwierającemi ś. przedmiotami, np. między drzwiami a uszakiem, dwiema połowami drzwi, między oknem a framugą okienną, między wiekiem a dolną częścią skrzyni, kufra i t. p.; p. ś., uszkodzić sobie jaki członek przez przyskrzybnięcie; przen., doznać bolesnego zawodu.

Przyskubać, więcej czego uskubać.

Przyskwarzać, dok. Przyskwarzyć; przysmażyć, przypalać, przyswędzać, przydymiać.