Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 2.djvu/453

 Przysiewek, Przysiew, ziarno, które ś. dosiewa, ziarno przysiane, nowe ziarno; małe pólko przy większym polu, później zasiane; część zasiewu a. pola na zasiew, dana parobkowi, jako dodatek do pensji.

 Przysięga, uroczyste zawiadomienie, z wezwaniem Boga na świadka, że ś. mówi prawdę, że ś. spełni coś, składane według pewnej formuły czyli roty, najczęściej w obecności osoby duchownej; fałszywa p. = krzywoprzysięstwo, złamanie przysięgi.

 Przysięgać, dok. Przysięgnąć, Przysiąc; składać uroczyste oświadczenie z powołaniem Boga na świadka, najczęściej wobec osoby duchownej, że ś. mówi prawdę, że ś. coś spełni i t. d.; ślubować: p. komu = przysięgę składać na jego ręce; p. Bogu = Bogiem ś. świadczyć; p. krzywo, fałszywie = przysięgając kłamać, nie dotrzymywać przysięgi, łamać ją; p. komu na co, przyrzekać uroczyście, dawać słowo, zobowiązywać ś. uroczyście do czego; p. ś. składać przysięgę, przysięgać: nadużywać przysięgi, zaklinać ś. bez potrzeby.

 Przysięgły, ten, który zobowiązał ś. przysięgą urzędową do sumiennego pełnienia swych obowiązków: adwokat p., gieometra p., tłumacz, kaligraf p. w sądzie; sędzia p. = wybierany losem a. głosowaniem z pośród obywateli, nie koronny; sąd p-ych = z sędziów przysięgłych złożony.

 Przysiężnik, sędzia przysięgły, ławnik.

 Przysiężny, zaprzysiężony, poprzysiężony; który co przysiągł.

 Przysiodłać, okulbaczyć, osiodłać; przen., nieco ujarzmić.

 Przysiółek, mała wioska, stanowiąca cząstkę większej wsi, lub blizko niej położona, folwark.

 Przysionek, sień, przedpokój, ganek, portyk; p. serca, p. nosa = część nozdrzy — p. Przedsionek.

 Przysiwieć, trochę osiwieć, bardziej jeszcze osiwieć.

 Przyskakać, skacząc przybyć.

 Przyskakiwać, dok. Przyskoczyć; skokiem przypadać, rzucać ś., doskakiwać ku komu, ku czemu.

 Przyskałka, część skały, odstająca od głównego zrębu.

 Przyskąpy, trochę zaskąpy.

 Przysklepiać, dok. Przysklepić; nieco, zlekka sklepieniem przykrywać; zasklepiać ś., zarastać; p. ś., trochę ś. zasklepiać po wierzchu.

 Przyskoczyć — p. nied. Przyskakiwać.

 Przyskok, przyskoczenie, skok ku komu, czemu, nagły napad.

 Przyskórek, warstwa komórek rogowych na skórze, naskórek.

 Przyskórnia, błona, otaczająca narządy rośliny.

 Przyskórny, umieszczony przy skórze.

 Przyskrobać, nieco, zlekka poskrobać; naskrobać więcej czego.

 Przyskromić — p. Poskromić.

 Przyskrzelowy, Przyskrzelny, umieszczony przy skrzelach.

 Przyskrzypnąć, Przyskrzybnąć, przyciąć, przygnieść, przycisnąć, ścisnąć między dwoma zwierającemi ś. przedmiotami, np. między drzwiami a uszakiem, dwiema połowami drzwi, między oknem a framugą okienną, między wiekiem a dolną częścią skrzyni, kufra i t. p.; p. ś., uszkodzić sobie jaki członek przez przyskrzybnięcie; przen., doznać bolesnego zawodu.

 Przyskubać, więcej czego uskubać.

 Przyskwarzać, dok. Przyskwarzyć; przysmażyć, przypalać, przyswędzać, przydymiać.