Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 2.djvu/49

 Patrontasz, nm., torebka na naboje, ładownica.

 Patroszyć, wyjmować patrochy ze zwierzęcia, oprawiać, bebeszyć.

 Patryca, nm., stempel do wytłaczania matrycy; narzędzie do nacinania mutry śrubowej; w galwanoplastyce: oryginał, na którym metal osiada w kąpieli.

 Patrycjański, łć., odnoszący ś. do patrycjusza, właściwy mu.

 Patrycjat, łć., znakomici miejscy obywatele, rody jedynie uprawnione do zasiadania w radzie miejskiej; w star. Rzymie: znakomite rody, posiadające wyłącznie prawa polityczne i przywileje.

 Patrycjusz, łć., członek patrycjatu, należący do znakomitego rodu (Rzym, Wenecja).

 Patrycjuszka, łć., żona lub córka patrycjusza.

 Patrymonjalny, łć., należący do spadku po ojcu, stanowiący ojcowiznę; ojcowski; p-e sądy = dawniej prawo posiadaczy dóbr ziemskich, dziedziców, panów do sądzenia ludzi niewolnych (chłopów poddanych).

 Patrymonjum, łć., odziedziczony po ojcu, dziedziczny majątek rodowy, ojcowizna.

 Patrzeć, Patrzyć, mieć oczy otwarte, natężać wzrok, aby coś widzieć, spoglądać, widzieć, zwracać uwagę na co, mieć baczenie na co; p. prosto przed siebie, p. na wszystkie strony; p. z pod oka, z pode łba = ukosem; p. ukradkiem = zerkać; p. przez dziurkę od klucza = podglądać; p. komu w oczy — chcieć go zbadać, przeniknąć; z góry na kogo p. = lekceważyć; przez szpary na co p. = pobłażać; wysoko p. = być ambitnym; jest na co p. = rzecz godna widzenia; p na przyszłość = przewidywać; p. zalotnie (o kobiecie) = zniewalać wzrokiem ku sobie mężczyzn; p. za kim = oglądać ś., wodzić oczami; darowanemu koniowi nie patrz w zęby = nie krytykuj rzeczy podarowanej; nie patrz ś. = odwróć wzrok; p. na co przez powiększające szkło = przeceniać co; p. przez różowe szkiełka na co = widzieć w najkorzystniejszym świetle: p. bezmyślnie = gapić ś.; patrz, skr. p. = poszukaj we wskazanym miejscu w książce; patrzno! patrzcie go! (wskazując z ironją) = widzisz! widzicie!; tylko go p. = zaraz nadejdzie, nadjedzie; niema na co p. = rzecz niegodna widzenia; patrzałem własnemi oczami na to = byłem świadkiem; rozumem dalej patrzy = przenika; zapatrywać ś., zastanawiać ś. nad czym; p. trzeźwo, bezstronnie, p. z dobrej strony, p. z pogardą, z czcią; p. na kogo krzywym okiem = być niechętnym; p. na kogo, jak na psa = z nienawiścią, z pogardą; p. pilnie w czyje słowa = bacznie je rozważać; oglądać ś., spuszczać ś., zdawać rzecz na kogo; mieć ś. na baczności, uważać (patrz, byś ś. nie poszkapił!); przebijać ś., wyjawiać ś., okazywać ś.; strach mu p-y z oczu; źle mu z oczu p-y; p. na kogo, na co być podobnym, przypominać; p-y na łotra; to na niego p-y = jest zdolny do tego; p-y na księżą oborę = niezadługo umrze; mieć powierzchowność, wygląd, mieć minę (wilkiem p.); szukać oczami, upatrywać; zajmować ś. czym, troszczyć ś. o co, pilnować czego: patrz swego nosa = pilnuj swoich spraw, nie wtrącaj ś. do cudzych; dochodzić czego na kim, czynić kogo odpowiedzialnym: na czym go będę p-ył? = nie jest odpowiedzialny majątkowo; mieć co na względzie, wziąć sobie coś za cel: patrz końca = miej na względzie wynik w każdej sprawie; p. ś. = patrzyć; jak ś. p-y = należycie, godnie.