Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 2.djvu/528

Ta strona została przepisana.

Rodzaj, ród, plemię, gatunek: r. ludzki = ludzkość, człowieczeństwo; r. zwierzęcy; pokolenie, gieneracja; płeć: r. męski, r. żeński, niewieści; w klasyfikacji przyrodniczej: zbiór wszystkich gatunków, mających cechy do siebie zbliżone; coś przypominającego inną rzecz, coś podobnego do czegoś; coś w r-u powiernika = niby powiernik; w swoim r-u = z pewną właściwością, coś osobliwego; coś w tym r-u = coś podobnego do tego: coś w r-u krótkiej spódnicy = podobne do niej; sposób, tryb, styl, szkoła; r. klasyczny, romantyczny w literaturze — p. Klasyczny, Romantyczny; r-e prozy i poezji = typy utworów prozaicznych i poetyckich; r-e malarstwa, rzeźby = style; w gram., r. męski, żeński, nijaki = kategorje imion, w zależności od płci, którą wyrażają a. od końcówki.

Rodzajnik, w gram., przedimek, oznaczający rodzaj gramatyczny rzeczownika.

Rodzajny, żyzny, płodny, urodzajny; służący do rodzenia, rozpłodowy, rodny; części, narządy r-ne = narządy płciowe rozrodcze.

Rodzajować, gram., odmieniać przez rodzaje; r. ś., rozradzać ś. w nowe rodzaje.

Rodzajowy, odnoszący ś. do rodzaju; obraz r., scena r-a = przedstawiający sceny z życia codziennego, typy, obyczaje; obrazek r. w literaturze = opisowy, przedstawiający typy i obyczaje.

Rodzenek, Rodzynekp. Rozynek.

Rodzenie, wydawanie płodu na świat, płodzenie, poród; r. ś., przychodzenie na świat.

Rodzeństwo, dzieci jednego ojca i jednej matki.

Rodzic, Rodziciel, ojciec w lm., r-ce = ojciec i matka; chrzestni r-e = ojciec i matka chrzestni.

Rodzicep. Rodzic.

Rodzicielka, matka.

Rodzicielski, dotyczący rodziców, odnoszący ś. do rodziców; stanowiący własność rodziców.

Rodzicielstwo, charakter, rola rodziców, ojcostwo i macierzyństwo.

Rodzicobójca, zabójca rodziców.

Rodzicobójczyni, forma ż. od Rodzicobójca.

Rodzicobójstwo, zabójstwo rodziców.

Rodzić, o kobiecie, o samicy: wydawać na świat płód, potomstwo; dawać życie; być czyją matką: kto cię r-i? = kto są twoi rodzice, z jakiej rodziny jesteś?; płodzić, być ojcem czyim; wydawać owoc, przy nosić plony: rola r-i, drzewo r-i; r. ś., przychodzić na świat; być czyimś dziecięciem, mieć kogo za ojca a. matkę, wywodzić ś. od kogo, jako od rodziców; o owocach, o plonach: tworzyć ś., powstawać, wytwarzać ś.; wynikać z czego, jako z przyczyny, wypływać z czego, być sprowadzanym, spowodowanym, wywołanym przez co; zjawiać ś, pojawiać ś., ukazywać ś.; i wyłaniać ś., powodować, wywoływać, pociągać za sobą, być przyczyną czego, sprawiać, sprowadzać, nastręczać.

Rodzimek, kruszec w stanie czystym, znajdowany w przyrodzie.

Rodzimy, odnajdywany w naturze w stanie czystym, samorodny: złoto, srebro r-e; ojczysty, swojski, przyrodzony, naturalny, wrodzony; prawdziwy, miejscowy, krajowy.

Rodzina, rodzice i dzieci; wszyscy krewni i powinowaci, razem wzięci, familja; Przenajświętsza r. = N. M. Panna, św. Józef i Jezus; plemię; dynastja, linja; miejsce urodzenia, strony rodzinne; zbiór rodzajów w klasyfikacji przyrodniczej, np. w zoologji r. psów; i w botanice r. roślin różowatych.