Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 2.djvu/59

Ta strona została przepisana.

Perigeum, gr., w astr., w czasie obiegu planety najbliższe jej stanowisko względem ziemi, przyziemny punkt.

Periheljum, gr., w astr w czasie obiegu planety najbliższe jej stanowisko względem słońca, punkt przysłoneczny.

Perilepsja, gr., błędny, osłupiały wzrok obłąkanego.

Peristoma, gr., część twarzy, okalająca otwór gębowy.

Perjod, gr., przeciąg czasu, okres, epoka; czas, ograniczający powrót zjawiska, powtarzającego ś. w regularnych, odstępach; w astr., czas obiegu planety, t. j. czas, jakiego potrzebuje, aby, wyszedszy z danego miejsca, do tegoż miejsca powróciła; w mat., grupa cyfr dziesiętnych ułamka dziesiętnego, ciągle w tym samym porządku powracająca; w gram., ustęp stylowy, zawierający pełną i zamkniętą myśl, wyrażoną zdaniem głównym wraz z poprzedniemi lub współrzędnemi, wzajem ś. dopełniającemi; okres; w fizjol., u kobiety: miesiączka, menstruacja, regularność.

Perjodycznie, gr., co pewien i czas, regularnie.

Perjodyczny, gr., powtarzający ś. regularnie co pewien przeciąg czasu; pisma p-e = czasopisma: dzienniki, tygodniki, dwutygodniki, miesięczniki, kwartalniki, roczniki; prasa p-a = ogół czasopism; w chemii; układ p. pierwiastków = zestawienie ich w taki szereg, że każdy ósmy z kolei ma własności podobne, jak pierwszy.

Perjuracja, łć., krzywoprzysięstwo.

Perka, gatunek ryby morskiej, flondra; nazwa kartofla.

Perkal, fr., gładka, gęsta tkanina bawełniana, podobna do płótna.

Perkalik, fr., lżejszy, pośledniejszy rodzaj perkalu.

Perkalikowy, fr., uszyty z perkaliku (sukienka p-a).

Perkaty, Perkonosy, mający nos gruby, zadarty.

Perkoz, ptak z rzędu nurowatych, rodziny perkozów (f.).

Perkozek, drobny gatunek perkoza (fig.).

Perkusja, łć., uderzanie, ostukiwanie; w med., badanie narządów klatki piersiowej i jamy brzusznej przez opukiwanie palcem lub za pomocą cienkiej kościanej płytki i młoteczka.

Perkusyjny, łć., przym. od Perkusja; p-a broń = broń, zapalająca ś. przez uderzenie kurka w pistoli; p-e instrumenty = w których dźwięk lub rytm otrzymuje się przez uderzenia, np. bęben, fortepjan, żele, cymbały i t. p.

Perlak, łć., rodzaj grubej kaszy perłowej; przyrząd do wyrabiania kaszy perłowei.

Perlica, łć., ptak z rzędu kurowatych, ma upierzenie ciemnoszare z jaśniejszemi plamkami, jakby perełkami, perliczka, cesarka, pantarka; p. a. perłowa zaraza = choroba zakaźna, gruźlica bydła.

Perliczy, łć., przym. od Perlica.

Perlić, łć., mieć wygląd jakby pereł, być obsypanym jakby perłami; p. ś., błyszczeć ś. od pereł a. od czegoś podobnego do pereł: rosa, szampan się perli.

Perlisty, łć., podobny do pereł, jak perły, kroplisty, pieniący ś.; pot p. wystąpił mu na czoło.

Perliście, przysł., kształtem pereł.

Perlustracja, łć., przeglądanie, przepatrywanie.

Perła, łć., świetny klejnot zwykle o blasku srebrzysto-białym, przejrzysty, znajdowany w musz-