Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 2.djvu/592

 Roztwarty, otwarty, otworzony.

 Roztwarzacz — p. Roztworzyciel.

 Roztwarzać, dok. Roztworzyć; otwierać, rozwierać; rozcieńczać, rozprowadzać, rozwadniać, rozrzedzać; rozpuszczać ciało stałe w jakim płynie; wyprowadzać na jaw; r. ś., rozlewać ś., ukazywać ś.

 Roztwarzalny, rozpuszczalny.

 Roztwierać, dok. Roztworzyć; otwierać, odmykać, rozwierać, rozchylać, roztulać, rozdziawiać; r. ś., otwierać ś., być roztwieranym, ukazywać ś.

 Roztworzyciel, Roztwarzacz, człowiek, który roztwarza, rozpuszcza.

 Roztworzyć — p. nied. Roztwierać — p. nied. Roztwarzać.

 Roztworzysty, dający ś. łatwo otworzyć; otwarty na wszystkie strony.

 Roztwór, płyn, w którym rozpuszczono jakieś ciało stałe; roztworzenie, otwór; rozterka, niezgoda, rozłam.

 Roztyć, roztuczyć; r. ś., utyć, nabrać wielkiej tuszy.

 Roztykać, dok. Rozetkać; rozciągać, rozpinać za pomocą kołków; oznaczać kołkami, wytykać, rozstawiać; w różnych miejscach zatykać, rozpychać: r. brzuch; dawać co różnym osobom, wtykając im w ręce; r. ś., najadać ś. nadmiernie, opychać ś.

 Roztyłość, otyłość, wielka tusza.

 Roztyły, tłusty, otyły, opasły.

 Roztyrać (się), Rozterać (się), rozproszyć (ś.) w poniewierce.

 Rozucztować się, oddać ś. nadmiernemu ucztowaniu, traceniu czasu na ucztowanie, rozhulać ś.

 Rozum, władza i zdolność wydawania sądu i wnioskowania, władza umysłowa, umysł, pojmowanie, myśl, inteligiencja; rozum praktyczny, rozsądek, rozwaga, roztropność, zastanowienie, spryt; zmyślność, dowcip, instynkt u zwierząt; zdanie, mniemanie, przekonanie, sposób patrzenia na rzeczy; fortel, wybieg; trzeba ś. wziąć na r. a. wziąć to na r. = zastanowić ś. dobrze, rozważyć dokładnie; umieć rzeczy brać na r. = rozważać wszechstronnie i spokojnie; odchodzić od r-u = tracić zmysły, szaleć, warjować, rozpaczać; przemawiać komu do r-u = tłumaczyć, wykładać jasno, zrozumiale; człowiek niespełna r-u = warjat, szaleniec, narwaniec; prosty, zdrowy, chłopski r. uczy, sam r. dyktuje = sama logika rzeczy, nie wymagająca bacznego zastanowienia wielkiej inteligiencji; u kobiety włos długi, a r. krótki = mówiło ś. niegdyś o niższości umysłowej kobiet; to przechodzi r. ludzki, r. człowieczy = to rzecz nie do wiary; stracić r. = zgłupieć, oszaleć; mądry, jakby całego świata r-y pojadł, połknął = przemądrzały, zarozumiały o swym rozumie; nauczę cię r-u! = popamiętasz mię!, dam ci ś. we znaki!; miejże r.! = bądź rozsądny!, zastanów ś.!; miałbyś r., gdybyś to zrobił = dobrzebyś, rozumniebyś uczynił; jak na mój r., żeby to na mój r., na mój głupi r. = według mego zdania; pójść, skoczyć po r. do głowy = zastanowiwszy ś., wymyślić co; co głowa, to r. = każdy ma swoje zdanie.

 Rozumeczek, zdrob. od Rozum; spryt, przebiegłość.

 Rozumek, niewielki rozum, praktyczny rozum; spryt, przebiegłość.

 Rozumieć, pojmować, oceniać znaczenie czego, mieć pojęcie o czym, zdawać sobie sprawę z czego; wnikać w co, wchodzić w co, w czyje położenie, współczuć komu; r. kogo, odgadywać czyjeś myśli, uczucia, jego stan duchowy, stawiać ś. w jego położeniu, wchodzić w jego intencje; mniemać, uważać, być pewnego zdania, utrzymywać, twierdzić; r. kogo, co