ny, paraboliczny itd. = po linji koła, elipsy, paraboli itd.; r. jednostajny = miarowy; r. wahadłowy = odchylanie ś. to w jedną, to w drugą stronę od środka ciężkości; r. obrotowy a. rotacyjny = gdy ciało obraca ś. naokoło swojej osi, krążący; r. robaczkowy kiszek = kurczenie ś. ich i wyciąganie; r-y serca; r. jednostajnie przyśpieszony, jednostajnie opóźniony = którego szybkość miarowo wzrasta, lub zmniejsza ś.; być ciągle w r-u = ruszać ś., kręcić ś., biegać, chodzić; używać r-u = przechadzać ś.: nadać r., puścić, wprawić w r. = uruchomić; robić r-y = giestykulować; służba r-u = obsługa pociągów i stacji; wydział r-u = zarządzający kursowaniem pociągów.
Ruchadło, motor, silnik; ciało w ruchu; narzędzie rolnicze do spulchniania i rozdrabiania gruntu, rodzaj pługa.
Ruchak, gatunek pługa.
Ruchawica — p. Ruchawka.
Ruchawka, rozruch, rokosz, powstanie, pospolite ruszenie; zbior., uczestnicy pospolitego ruszenia.
Ruchawy — p. Ruchliwy.
Ruchliwość, skłonność do ruszania ś., żwawość, zwinność, rzeźkość; rzutkość, przedsiębiorczość.
Ruchliwy, łatwy do poruszenia; skłonny do przechodzenia w stan ruchu, żywy; żwawy, zwinny, zręczny, rzeźki, ożywiony; przen., rzutki, przedsiębiorczy, obrotny, pomysłowy.
Ruchomie, Ruchomo, przysł., nie stale, w ruchu.
Ruchomość, skłonność do poruszania ś.; w lmn., r-ści = rzeczy, stanowiące czyjąś własność, dające ś. przenosić, zwłaszcza sprzęty, inwentarz i t. p., w przeciwstawieniu do nieruchomości, jak np.: majątek ziemski, dom, fabryka i t. p.
Ruchomy, ruszający ś., skłonny do ruchu, ruchliwy: piasek r. = lotny; dający ś. poruszać, przenosić z miejsca na miejsce: majątek r. = ruchomości; lalka o r-ych rękach i nogach = dających ś. wyginać; stół r. = przenośny; wystawa r-a = okrężna; ruszający ś.: gwiazda r-a = dokonywająca dającego ś. zaobserwować obrotu; święta r-e = niektóre święta, przypadające co rok w innym dniu.
Ruchowy, dotyczący ruchu, wykonywający ruch, nadający ruch: mięsień r.
Ruciany, łć., zrobiony z ruty.
Ruczaj, potok, strumień, rzeczka.
Ruda, deszcz drobny, ciepły; łąka mokra, bagnisko; rdza, rosa miodowa, rosa mączna; minerał, kruszec, w którym znajduje ś. metal, zmieszany z innemi ciałami i dający ś. z niego mechanicznie a. chemicznie oddzielić: r. żelazna, r. cynkowa, r. cynowa, r. ołowiana, r. miedziana i t. p.
Rudarnia, miejsce, w którym leżą stosy rudy w blizkości wielkiego pieca.
Rudas, człowiek o rudych włosach; zwierzę o rudej sierści.
Rudawa, góra, obfitująca w rudę.
Rudawiec, odmiana żmii (fig.).
Rudawizna, kolor rudy; gleba, zawierająca żużle rudy żalaznej, rudawina.
Rudawka, nietoperz owocożerny (fig.).
Rudawy, wpadający w odcień rudy, zawierający rudę, z rudą zmieszany.
Rudel, nm., ster, przyrząd, złożony z ruchomej deseczki z rączką, przyczepiony z tyłu łodzi, służący do kierowania statkiem, łodzią; stado sarn a. jeleni.
Rudelnik, nm., wioślarz.
