Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 2.djvu/673

Ta strona została przepisana.

Sestercja, łć., kwota = 1,000 sesterc.

Sestyna, wł., forma poetycka z 6-ciu zwrotek 6-cio wierszowych z 7-mą trójwierszową, o kunsztownym splocie rymów.

Setcizna, danina z setnej części dochodów.

Seter, ang., gatunek wyżła o długim włosie (f.).

Setka, sto osób, secina, sto sztuk.

Setkować, rozkładać na setki; karać co setnego.

Setlewa, w grze w karty: 7 lew, w grach hazardowych: zagięcie karty, na które wygrywa ś. 7 razy stawkę.

Setniap. Setka.

Setnictwo, Sotnictwo, urząd, ranga setnika.

Setnie, przysł., sto razy, stokrotnie, stokroć; dużo, mnóstwo, wiele czego; bardzo, wielce, ogromnie, niezmiernie, doskonale, znakomicie, wybornie; bardzo dawno, od niepamiętnych czasów.

Setnik, Sotnik, przełożony nad stu ludźmi, stu żołnierzami, stu domami.

Setny, liczebnik porządkowy od sto; zawierający w sobie sto czego, złożony ze stu; jeden na sto, rzadki niezmiernie; każdy ze stu, każdy z kolei; przen., znakomity, wyborny, doskonały, dzielny, porządny; mnogi, liczny.

Serwska porcelana = słynna porcelana z fabryki w mieście Sèvres we Francji.

Sezam, arab., pierwsze słowo magicznego zaklęcia: „Sezamie, otwórz się“! (z Tysiąca i jednej nocy); przen., środek magiczny, pokonywujący wszelkie trudności; klucz odkrywający tajemnice; roślina z rodziny dwuliścieniowych (fig.).

Sezon, fr., pora roku; pora odpowiednia do czegoś, np. pora kąpieli, karnawału.

Sezonowy, fr., właściwy pewnej porze, stosowany w pewnej porze.

Sęczek, mały sęk.

Sęczkowaty, mający kształt sęczka; mający wiele sęczków.

Sędzia, osoba, wybrana a. wyznaczona przez rząd do sądzenia spraw cywilnych i kryminalnych, członek sądu; s. ziemski, miejski, trybunalski w dawnej Polsce; s. pokoju w Rosji; s. gminny; s. kapturowy = zasiadający podczas bezkrólewia; s. polubowny = wybrany przez strony dla zgodnego załatwienia sprawy, rozjemca, pośrednik; s. przysięgły = wybrany z pośród obywateli dla rozstrzygnięcia sprawy kryminalnej; s. handlowy: do spraw handlowych; s. najwyższy = Róg; członek sądu konkursowego, juror; rozstrzygający na wyścigach, kto został zwycięzcą; osoba, rozstrzygająca w grach towarzyskich, co powinien kto zrobić za fant; najwyższy urzędnik u Izraelitów przed ustanowieniem królestwa; księga s-ów = siódma księga Starego Testamentu.

Sędzianka, córka sędziego.

Sędziątko, dziecko sędziego.

Sędzic, syn sędziego.

Sędzielizna, Sędzioły, szron.

Sędzina, żona sędziego.

Sędziostwo, urząd sędziego; sędzia z sędziną.

Sędziwość, wiek sędziwy, podeszły, starość.

Sędziwy, posiwiały, siwy; podeszły w latach, stary, właściwy ludziom starym, stateczny, poważny.

Sęk, najtwardsza i najściślejsza część pnia, skąd wychodzą gałęzie; część gałęzi, pozostająca przy