drzewie po jej ucięciu a. uschnięciu; przen., trudność, przeszkoda, szkopuł, zawada; w sitowiu, w sieci s-a szukać = zrzędzić, nudzić, ganić bez przyczyny, wynajdywać nie istniejące trudności; w tym s., tu s., to s., a w s-u dziura = w tym cała trudność, to trudne do załatwienia, do zrobienia; gdy przyjdzie do s-u = kiedy natrafi ś. na trudność; zadać komu s., w głowę s. zadać = dać trudną rzecz do zrobienia, wątpliwość do rozstrzygnięcia; jechał cię s.! = przekleństwo; w lm., koniuszczki u rogu jeleniego.
Sękacz, kij sękaty, sękowiec; brona z drzewa jodłowego, w której sęki długie zastępują miejsce zębów, sękal; zydel, w którym ucięte gałęzie zastępują miejsce nóg jego.
Sękato, przysł., z sękami; z przeszkodami.
Sękaty, Sękowaty, Sęczasty, pełen sęków, obfitujący w sęki, pełen przeszkód, zawierający wiele trudności, trudny do zrobienia; niegładki, nierówny: s. styl.
Sękiel, nm., część osi, na której obraca ś. koło.
Sękowaty — p. Sękaty.
Sękowiec — p. Sękacz.
Sęp, ptak z rzędu sokołowatych z rodziny sępów starego świata (fig.); przen., drapieżnik, okrutnik, barbarzyńca, ciemiężca, tyran; posępność, ponurość, zasępienie, troska; statek morski dawnych Normandów; pokazać, postawić s-a = zmarszczyć czoło, namarszczyć ś.; chodzi, jak s. = nachmurzony, zmarszczony, nasępiony.
Sępi, Sępowy, właściwy sępowi, odnoszący ś. do sępa.
Sępić (się), otaczać (ś.) mrokiem, zaciemniać (ś, ), mroczyć (ś.), zachmurzać (ś.); przen., zasępiać (ś.), smucić (ś.), martwić (ś.).
Sępny, Sępowaty, pochmurny, posępny, ponury, smętny, smutny; okazujący na twarzy troskę, zasępiony, zachmurzony.
Sępota, roślina z rodziny poziołkowatych, kobea.
Sępowaty, z kształtu podobny do sępa — p. Sępny.
Sęstwo — p. Sędziostwo.
Sęsymonizm — p. Saint-Simonizm.
Sf-, czasowniki dokonane, zaczynające ś. od tych liter, pochodzą ze złożenia przyimka z z czasownikami niedokonanemi, zaczynającemi ś. na f, nie podajemy ich przeto szczegółowo, odsyłając do tychże czasowników niedokonanych, np. sfabrykować = z+fabrykować, sfałszować = z+fałszować i t. d.
Sfaleryt, łć., minerał: blenda cynkowa.
Sfalszywieć, stać ś. fałszywym.
Sfatygowany, żart. podniszczony — p. Fatygować.
Sfen, gr., minerał z gromady sylikoidów.
Sfenoid, gr., czworościan krystalograficzny.
Sfera, gr., kula jako ciało niebieskie; przestrzeń nieba, okalająca ziemię, obręb; zakres działania, myśli, wiedzy; warstwa towarzyska, społeczna; strefa, pas ziemi, obszar; dziedzina, granice czego; s. armiralna = przyrząd astronomiczny, używany w starożytności do pomiarów położenia gwiazd na niebie, złożony z kilku kół, które mogą być ustawione odpowiednio do zasadniczych kół sfery niebieskiej i tworzą jakby przezroczystą sieć dokoła globusu niebieskiego.
Sferoida, gr., ciało kształtu kuli spłaszczonej, elipsoida.
Sferoidalny, gr., kształtu sfe-
