są szprychy koła (2 fig.); p. korby = część korby, obejmująca czop osi i na niej zaklinowana.
Piastować dziecko = na ręku nosić, mieć wszelkie staranie koło niego, niańczyć; p. kogo, co = czuwać nad kim a. nad czym troskliwie, opiekować ś. kim a. czym, mieć o kim a. o czym staranie; troszczyć Ś. o kogo, o co; przen., sprawować, pełnić jakieś obowiązki: p. urząd, berło, koronę.
Piastowicz, król a. książę z dynastji Piasta.
Piastr, wł., moneta, używana w różnych krajach: w Hiszpanji = 2 rb., we Włoszech = 1.80 kop., w Turcji = 9 kop.
Piastun, mężczyzna piastujący; przen., wychowawca, guwerner, mentor; opiekun, ojciec duchowny, pasterz; młody niedźwiadek, będący przy niedźwiedzicy, pieszczoch.
Piastunek, wychowanek, uczeń.
Piastunka, kobieta, piastująca dzieci, niańka, bona; opiekunka, orędowniczka, obronicielka.
Piastuństwo, obowiązki piastuna; pielęgnowanie, wychowywanie, kształcenie, uprawa.
Piaszczak, nowotwór piaskowaty.
Piaszczysty, bogaty w piasek, pokryty piaskiem, składający się z piasku.
Piaszczyzna, Piaszczysko, okolica piaszczysta, obfitość piasków w jakiej okolicy.
Piąć, łączyć, spinać, związywać; p. ś., wciągając ś., leźć gdzie, zwłaszcza w górę, natężać siły, aby ś. gdzie dostać, wspinać ś., drapać ś., wdzierać ś., sięgać; p. ś. na drzewo, na wierzchołek góry; rośliny pnące = czepiające ś. korzonkami a. wąsami jakiejś podpory, jak groch, wino, bluszcz, powój i t. p.; przen., dążyć, silić ś., zająć wyższe stanowisko społeczne, sięgać po nie, wynosić ś. nad drugich.
Piąstka, zdr. od Pięść.
Piąta (-ej), skr., piąta godzina.
Piątak, pięciogroszówka; pieniądz wartości pięciu drobniejszych monet; gatunek miodu.
Piątek, piąty dzień tygodnia; Wielki P. = ostatni piątek przed Wielkanocą, święto na pamiątkę ukrzyżowania i śmierci Chrystusa.
Piątka, cyfra pięć; karta do gry lub tabliczka w domino, mająca pięć oczek; piąta część całości; pięć uderzeń jako kara; stopień celujący w szkołach; gadaj zdrów, a kładź p-ę = mów, co chcesz, a musisz to zrobić.
Piątkowy, przym. od Piątka; uczeń p. = mający same piątki, liczeń celujący; przym. od Piątek.
Piątoklasista, uczeń klasy piątej: forma ż. Piątoklasistka.
Piątokursista, student piątego kursu.
Piątokursistka, słuchaczka piątego kursu akademji.
Piątoletni, co piąty rok przypadający, odbywający ś. co pięć lat.
Piątro — p. Piętro.
Piąty, liczeb. porząd. od Pięć; pięć razy mniejszy od całości: jedna p-a = piąta część; po p-e = z piątego względu, na piątym miejscu; w pokoju cztery kąty, a piec p. = jest pusty, nieumeblowany; cztery kąty, a piec p. = zabawa dziecięca, komórki do wynajęcia; potrzebny, jak p-e koło u wozu = jest zawadą, przeszkodą; p-e przez dziesiąte = coś nie coś, ale niedokładnie.
Picie, przyjmowanie w siebie napoju; napitek, napój, trunek.
Pica, pasza dla bydła, furaż, racja żywności dla żołnierzy, prowjant.
