Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 2.djvu/686

Ta strona została przepisana.

Sigonota, Sygonota, lit., kapłan litewski, wajdelota.

Sikacz, żart. wino a. piwo lekkie, liche, cienkusz, lura.

Sikać, dok. Siknąć; puszczać na kogo jak z sikawki strumień wody a. innego płynu, tryskać, strzykać płynem; wypuszczać urynę.

Sikawka, przyrząd do wyrzucania i rozpryskiwania strumienia wody: s. ogrodowa, s. ogniowa (fig.).

Siklawa, wodospad górski.

Siklawica, mała siklawa.

Siknąćp. nied. Sikać.

Sikora, ptak śpiewający zębodzioby z rodziny tegoż miana (fig.); dziewczyna.

Sikoreczka, Sikorka, młoda, mała sikora.

Silenp. Silny.

Sileniec, roślina z rodziny ponętkowatych.

Silić, wysilać, wytężać, forsować; przezwyciężać kogo, mocować ś. z kim; gwałt komu zadawać; s. ś., wysilać ś., wytężać ś., borykać ś., sadzić ś.; piąć ś.; rość, wzmagać ś., potęgować ś., pomnażać ś., rozrastać ś., zwiększać ś.

Silnia, Silnica, Silnikp. Motor.

Silnictwop. Mechanika.

Silnie, przysł., z siłą, mocno, gorliwie, żarliwie, bardzo, niezmiernie, potężnie, nadzwyczaj.

Silnikp. Motor; roślina z rodz. pokrzywowatych (f.).

Silność, siła, potęga, moc; silenie ś.

Silny, Silen, posiadający siłę, moc, mocny, krzepki, tęgi, potężny, możny; duży, wielki, znaczny, liczny; usilny, natężony, gorący, żarliwy, gorliwy; s. wzrok = bystry; s-a wola, s. charakter = niezłomny, nieugięty; s-a wiara = gorąca; s-e postanowienie = niecofnione; s-e zdrowie = opierające ś. chorobom: s-a armja = liczna; s. prąd = bystry; s-a trucizna, s-e lekarstwo = silnie działające, gwałtowne; s-e rozdrażnienie, podniecenie = wielkie; s-a gorączka = wysoka; s-e uczucie = serdeczne; s-e wrażenie = głębokie, wstrząsające; s. dowód, argument = przekonywający; mróz s. = tęgi; s-e wyrażenie = dosadne; s. zarzut = trudny do zbicia; s-a reakcja = gwałtowna.

Silograf, gr., satyryk.

Silometr, łć., w żeglarstwie: przyrząd, wskazujący szybkość jazdy.

Silva rerum, łć., dosł., las rzeczy: zbiór rozmaitych wiadomości; za czasów Rzeczypospolitej Polskiej nazwa notat, zdarzeń, spisywanych w domach szlacheckich, lub przez księży; księga, zawierająca listy znakomitych osób, mowy okolicznościowe, wypadki polityczne, spostrzeżenia własne, rozmaite przepisy, sentencje, dykteryjki i t. p.

Siła, zdolność podołania czemu, wykonania jakiejś pracy a. dania jakiegoś oporu, moc, dzielność, energja, potęga; jednostka, mająca dużą moc, wpływ, mogąca wiele zdziałać, człowiek znacznych zdolności a. dzielności, cenny pracownik w społeczeństwie; oddziaływanie jednego ciała na drugie, jako przyczyna jakiegoś zjawiska: s. fizyczna, materjalna, organiczna, żywotna, duchowa = pobudzająca do życia, do energji, do działania; s. światła, ciepła, elektryczności, magnetyzmu; s. odśrodkowa — p. Odśrodkowy; nabierać sił, opadać z sił, tracić siły, ustawać na siłach; mus, gwałt, przemoc; stopień natężenia, wysiłek: s. głosu, s. przekonania, s. dowodu;