Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 2.djvu/774

Ta strona została przepisana.

Stadjon, gr., miara drożna, używana przy wyścigach w starożytnej Grecji, 125 kroków = 600 stopom greckim, 1/40 mili geograficznej.

Stadjum, łć., przebieg, okres w rozwoju jakiego zdarzenia lub stanu np. choroby.

Stadko, małe stado.

Stadło, mąż z żoną, para małżeńska, pożycie małżeńskie; para zwierząt, samiec z samicą.

Stadniarnia, stajnia.

Stadnicze (-ego), opłata od stanowienia klaczy.

Stadniczek, młody stadnik.

Stadniczy (-ego), zawiadowca a. dozorca stada; przen., odnoszący ś. do stadnika, właściwy stadnikowi.

Stadnik, samiec rozpłodowy w stadninie, np. buhaj, ogier, kiernoz i t. p.; samiec, przywódca stada.

Stadnina, stado zwierząt hodowanych, zwłaszcza koni.

Stadninka, niewielka stadnina.

Stadnisko, pastwisko dla koni a. bydląt.

Stadny, odnoszący ś. do stada, właściwy stadu.

Stado, gromada czworonogów a. ptaków, razem trzymających ś., trzoda, tabun; przen., wielka ilość, chmara, tłum, kupa; pogańska uroczystość wiosenna.

Stafaż, fr., ozdobienie obrazu postaciami ludzkiemi a. zwierzęcemi w celu ożywienia go.

Stafilografja, gr., zeszycie „zajęczej wargi“ (operacja chirurgiczna).

Stafilokoki, gr., rodzaj bakterji wywołujących ropienie (fig.).

Stafirować, fr.p. Sztafirować.

Stagnacja, łć., zastój; brak ruchu handlowego, zatrzymanie ś., zatamowanie.

Stagnacyjny, odnoszący ś. do stagnacji.

Stagnować, łć., być nieczynym, być w stagnacji.

Staja, pewna miara długości pola.

Stajać, stopnieć.

Stajały, stopniały.

Stajanie, pewna, nieokreślona miara długości, wynosząca 60 kroków, staje; kawałek uprawnego pola długości 220 kroków; przestrzeń pola, wynosząca ⅔ morga, staje; stajnia dla koni.

Staje, nieokreślona miara długości, używana do pomiarów gruntu, bywa = 20 prętom a. 300 stopom, stajanie.

Stajenka, niewielka stajnia.

Stajenne (-ego), opłata za przetrzymywanie koni na stajni.

Stajenny, odnoszący ś. do stajni, znajdujący ś. w stajni; rzecz., parobek stajenny, koniuch, furman; masztalerz.

Stajnia, budynek a. pomieszczenie, przeznaczone dla koni; s. na bydło = obora; s. na osły = oślarnia; przen., ogół koni, zwłaszcza rasowych, stanowiących czyjąś własność; żart. trzymać kobietę na s-i = mieć ją na utrzymaniu; być, mieszkać w jednej s-i = iść w parze, godzić ś.

Stajowy, mający staję długości.

Stal, nm., żelazo, zawierające 0,5 do 2% węgla, dająca ś. hartować, otrzymywane sztucznie; przen., oręż, miecz, szabla, szpada, wyrobione ze stali; hart, moc, potęga, nieugiętość, niezłomność; serce ze s-i = kamienne, nieczułe, obojętne na cudzą niedolę.

Stalap. Stalla.

Stalagmity, gr., nacieki wapienne o kształcie stożkowym, tworzące ś. na spodzie pieczary (f.).

Stalak, nóż a. widelec, wyrobiony wraz z rączką z jednego kawałka stali.