Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 2.djvu/78

pierwszy raz to robię, często to robiłem, często mi ś. to zdarzało.

 Pierzaja, szereg domów, ulica.

 Pierzany, wypełniony pierzem (poduszka p-a); obrosły pierzem, opierzony.

 Pierzastodzielny, dzielący ś. na podobieństwo piórka; liść p. = pierzasty.

 Pierzastolistny, opatrzony liśćmi pierzastemi.

 Pierzasty, pełen piór, obrosły pierzem, mający wiele pierza; z kształtu zbliżony do pierza; liść p. = dzielący ś. na drobne listki, po obu stronach ogonka naprzeciwległe lub naprzemianlegle rozmieszczonych.

 Pierzch, ucieczka.

 Pierzchać, dok. Pierzchnąć; uciekać, zmykać pośpiesznie, w popłochu; ulatywać, niknąć, mijać szybko.

 Pierzchliwość, lękliwość, skłonność do lęku, do płoszenia ś., bojaźliwość.

 Pierzchliwy, bojaźliwy, lękliwy, trwożliwy, płochliwy, strachliwy; skory do ucieczki; rączy, bystry w biegu.

 Pierzchnąć — p. nied. Pierzchać; chropowacieć od powietrza.

 Pierzchnia, rodzaj siekiery z długim ostrzem.

 Pierzchnice, rodzaj wysypki brodawkowatej, najczęściej świerzbiącej; p. podwłosne = wysypka, osiadająca w cebulce włosa.

 Pierzchotek, chrząszcz szczypawkowaty.

 Pierze, piórka i puch, jako okrycie ptaków; przen., to, co stanowi zewnętrzną postać, pozór: w cudze p. ś. stroić = chcieć uchodzić za coś innego, niż ś. jest wistocie; znać ptaka po p-u = po powierzchowności, po ubraniu sądzić można o człowieku; mieć p. i mięso = mieć urodę i majątek; ni z p-a, ni z mięsa = ni to, ni owo, człowiek nieokreślonego charakteru i zajęcia, człowiek do niczego; w p-e porastać = zbogacać ś.; przyjść znowu do p-a = polepszyć swą dolę.

 Pierzyć, osypywać, okrywać pierzem; p. ś. = pióra czyli pierze ronić, linieć (o ptakach).

 Pierzyna, poszwa wielkości kołdry, napełniona pierzem, do przykrywania ś. na noc w łóżku; piernat, bety, puchówka; w lm., pościel puchowa; przen., życie gnuśne, ospałe, zniewieściałe; to, co okrywa coś szczelnie (p. śniegu).

 Pierzynka, zdr. od Pierzyna.

 Pies, w lm., rodzina zwierząt drapieżnych o tępych pazurach i gładkim języku, do której należą psy domowe różnych ras: lisy, szakale, wilki i t. p.; p. samica = suka, małe psa = szczenię; chociaż pies jest zwierzęciem pełnem dodatnich przymiotów, wyrodziło się jednak mnóstwo porównań i wyrażeń nieprzychylnych mu, i tak: zły jak p. = człowiek niegodziwy, nicpoń, nikczemnik, łajdak; ty p-ie! = łajdaku!; coś marnego, nędznego, lichota: czy to p.? = to nie byle co!; strzeż ś. psa, co milczkiem kąsa = obawiaj ś. obłudnika; nie ciągnij p-a za ogon, bo ukąsi = nie narażaj ś. na niej bezpieczeństwo; żyją, jak p. z kotem = w wiecznej niezgodzie; kto chce psa uderzyć, kij znajdzie = kto chce coś wykonać, znajdzie środki do tego; głodny jak p. = okropnie głodny; kłamiesz, jak p. = bezwstydnie, bezczelnie; twardy, chudy i t. p., jak p. = strasznie twardy, chudy i t. p.; dobra p-u i mucha = nie należy gardzić i małą korzyścią; p-y wyją, a miesiąc świeci = mówi ś. o kimś, co jest wyższy nad obmowę ludzką; p. szczeka, wiatr niesie = nie należy zwracać uwagi na plotki; p-u oczy sprzedać = być bezwstyd-