Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 2.djvu/790

Ta strona została przepisana.

Stężały, Stężony, który stężał.

Stężeć, stać ś. tęgim, ściąć ś., skrzepnąć, stężyć ś.

Stężony, zgęszczony, skoncentrowany.

Stężyćp. nied. Stężać.

Stiah, ukr., chorągiew.

Stichomanja, gr., wróżenie z linji lub wierszy poezji, z losów, z miejsca otworzonej książki, z karteczek, wyciągniętych na los szczęścia

Stichometrja, gr., liczenie wierszy w rękopisach w celu obrachowania objętości druku.

Stigma, gr., ukłócie, dotknięcie, miejsce po ranie, blizna; wylot dychawek u owadów — p. Stygmat.

Stiuk, wł., mieszanina gipsu, wapna i piasku z dodatkiem kleju, zrazu miękka i bardzo plastyczna, później silnie twardniejąca i dająca ś. łatwo szlifować, używana do pokrywania murów, drewnianych ścian i sufitów, oraz na ornamenty wewnątrz i zewnątrz budynku.

Stlećp. nied. Stlewać.

Stlenić, utlenić.

Stlewać, dok. Stleć; spalać ś. powoli, bez płomienia; strawiać ś. gorączką, wewnętrznym ogniem.

Stlić, spalić bez płomieni.

Stłaczać, dok. Stłoczyć; zbierać do kupy, zbijać w kupę, w masę, zganiać w jedno miejsce, tłok wytwarzając; tratować, gnieść, deptać; s. ś., zbijać ś. w ciżbę, w kupę, tłok, wytwarzać tłum, ściskać ś.

Stłoczyćp. nied. Stłaczać.

Stłucp. nied. Tłuc.

Stłuczenie, dokonana czynność tłuczenia, bicia, uderzania; miejsce stłuczone, obrażenie na ciele ludzkim, kontuzja.

Stłumiać, Stłumićp. Tłumić.

Stłuszczać, dok. Stłuścić; czynić co tłustym, walać tłuszczem, zatłuszczać; sycić tłustością; użyźniać, mierzwić, gnoić.

Stłuścićp. nied. Stłuszczać.

Stłuścieć, stać ś. tłustym, nabrać tuszy, utyć.

Sto, liczebnik główny = 100; często też ma znaczenie liczebnika nieokreślonego i oznacza: wielką ilość, wielką liczbę, mnóstwo, chmarę; rad, jakby go kto na s. koni wsadził = uszczęśliwiony niezmiernie; s. lat zdrowia! = długiego zdrowia! (mówi ś., gdy ktoś np. kichaj i w s. koni nie dogoni; mało s. razy ci mówiłem = powtarzałem często; do stu katów!, do stu djabłów!, do stu piorunów!, zjadłeś s. djabłów!, zjadłeś s. katów! = przekleństwa.

Stoa, gr., kryta kolumnada, zwykle z jednej strony osłonięta ścianą. opasująca świątynie, domy mieszkalne i rynki miast greckich, służąca do przechadzek, gimnastykowania ś., narad w kwestjach politycznych i przedmiotach naukowych, portyk (fig.).

Stoarkuszowy, Stuarkuszowy, składający ś. ze stu arkuszy.

Stobarwny, sto barw mający.

Stobramy, Stobramny, Stubramny, opatrzony stu bramami.

Stobrożny, składający ś. ze stu brogów.

Stochmal, nm., omieciny w młynie, w piekarni; kurzawa z mąki.

Stochologja, gr., nauka o materii pierwotnej.

Stocze, staczanie ś., spadek z powierzchni pochyłej.

Stoczek, świeczka woskowa długa, cienka, zwinięta spiralnie; kawałek waty, umocowany na końcu druta, do maczania w spirytusie i zapalania przy stawianiu baniek; s. u fryzjera = kloc drewniany w kształcie głowy, na którym stawia ś. peruka; łyko z lipy