Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 2.djvu/80

Ta strona została przepisana.

pion; w warcabach: każda figura oprócz damy.

Pieszo, piechotą, na własnych nogach, na piechotę.

Pieszy, chodzący na własnych nogach, pieszo, piechotą; piechotą odbywany; p-a podróż, p-a przechadzka; wojsko p-e = piechota; żołnierz p., posąg p. = przedstawiający figurę stojącą, nie na koniu; szarańcza p-a = bez skrzydeł; fasola p-a = nie wijąca ś. po tyczkach, nizka, piechota.

Pieścić, obchodzić ś. z kim z czułością, pieszczotliwie; tulić kogo do siebie z miłością, głaskać kogo, ściskać, całować czule; rozpieszczać, wychowywać zbyt delikatnie, ze zbytniem pobłażaniem, bałamucić; p. ś., zbyt troszczyć ś. o swoją osobę, o swoje zdrowie, przesadnie obawiać ś. wszystkiego, co może zaszkodzić; p. ś. z kim = udzielać komu czułości i nawzajem ich od niego doświadczać, pieścić jeden drugiego; p. ś. z czym = bawić ś. z lubością czymś miłym, delektować ś. czym.

Pieścidełko, to, czym ś. pieszczą; cacko, coś bardzo delikatnego, wdzięcznego, ładniuchnego; osoba pieszczona.

Pieściwyp. Pieszczotliwy.

Pieśniany, odnoszący ś. do pieśni, właściwy pieśni.

Pieśniarski, właściwy pieśniarzom i poetom.

Pieśniarstwo, talent pieśniarski, poetycki; powołanie pieśniarza a. poety; tworzenie pieśni.

Pieśniarz, wykonawca pieśni, śpiewak; twórca pieśni, muzyk; wieszcz, poeta.

Pieśniotwórczy, tworzący pieśni; p-e narzędzie = instrument muzyczny, lutnia, lira; przen., dar poetycki.

Pieśń, pienie, śpiew, melodja, utwór do śpiewania; utwór poetycki do śpiewu, utwór, zawierający bezpośredni wyraz uczucia w różnych dźwięcznych formach zwrotkowych i zastosowanych do różnych okoliczności; część wielkiego poematu: księga, rapsod; p. bez słów = sama melodja, kunsztownie i muzycznie urozmaicona; p. nad pieśniami = utwór biblijny, przypisywany Salomonowi.

Pietr, w wyraż.: napędzić komu p-a = nastraszyć go.

Pietrasznik, roślina z rodziny bal daszkowych; szczwół plamisty (fig.).

Pietruszka, roślina warzywna z rodziny baldaszkowych (fig.).

Pietuch, kogut.

Pietyhorcap. Petyhorzec.

Pjetysta, łć., zwolennik zasad pjetyzmu.

Pjetyzm, łć., podniesione uczucie religijne, gorliwość religijna; cześć, wielkie poszanowanie kogoś lub czegoś; fanatyczne trzymanie ś. formułek obrzędowych.

Piewca, śpiewak, pieśniarz, poeta.

Piewik, owad półpokrywy, piewikowaty, skoczek, cykada (fig.).

Piezoelektryczność, gr., własność niektórych kryształów elektryzowania ś. przy ich ściskaniu a. rozszerzaniu, odkryta przez prof. Currie w r. 1880.

Piezometr, gr., przyrząd do mierzenia stopnia ściśliwości płynów.

Pięcioaktowy, utwór sceniczny, mający pięć aktów.

Pięcioarkuszowy, składający ś. z pięciu arkuszy.

Pięcioboczny, mający pięć boków.