Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 2.djvu/844

Ta strona została przepisana.

Synowski, odnoszący ś. do syna, należący do syna, właściwy synowi, taki, jaki syn ma a. mieć powinien; pełen przywiązania, pełen tkliwości względem rodziców; po s-u, przysł., jak wypada na syna, jak przystoi synowi.

Synowstwop. Synostwo.

Synowy, Synów, należący do syna, stanowiący własność syna.

Syntagma, gr., dzieło zbiorowe, zbiór zdań, myśli, uwag, pism, treścią do siebie zbliżonych.

Syntagmatyczny, gr., zebrany, zbiorowy, należący do syntagmy.

Syntaksa, gr., ta klasa w dawnych szkołach zakonnych, w której uczono składni łacińskiej.

Syntaktycznie, gr., opierając na budowie zdań, składniowo (zestawiając, porządkując).

Syntaxis, gr., składnia, część gramatyki, omawiająca budowę zdania i wzajemną zależność wyrazów w zdaniu.

Syntema, gr., znak umówiony, pismo cyfrowane; wyraz umówiony, hasło, parol; układ; krótkie wyrażenie a niejasne.

Syntematografja, gr., porozumiewanie ś. zapomocą znaków umówionych.

Syntetyczność, gr.p. Syntetyka.

Syntetyczny, gr., podług prawideł syntezy utworzony a. tworzący, postępujący drogą syntezy, od szczegółów dochodzący do ogólnego wniosku, zbierający części w całość; s-a chemja = część chemji, traktująca o sztucznym tworzeniu nowych związków chemicznych i prostszych składników i pierwiastków; s. język = język, posiadający fleksję, np. język polski.

Syntetyka, Syntetyczność, gr., sposób wnioskowania, polegający na syntezie.

Syntetyzować, gr., zestawiać szczegóły, aby z nich zbudować całość; ze spostrzeżeń poszczgólnych wyprowadzać wnioski ogólne.

Synteza, gr., w przeciwstawieniu do analizy (rozbioru) metoda, postępująca od szczegółów do ogółu, od rzeczy prostych do złożonych, łączenie wyobrażeń, pojęć o różnych przedmiotach w i jedno pojęcie, poszczególnych części w jedną całość; s. u Hegla: trzecie stadjum dziejowe, polegające na pogodzeniu pierwszego stadjum, tezy, z drugim stadjum, antytezą.

Synto, Syntoizm, oddawanie czci naturze i bohaterom, uięte w systemat religijny, stanowiący wyznanie panujące w Japonji.

Syntomja, gr., wyrażenie ścisłe, krótko wypowiedziane.

Syntonina, gr., główna część składowa tkanki mięśniowej.

Synuś, pieszcz. od Syn.

Syonp. Syjon.

Sypać, dok. Sypnąć; rzucać, siać, rozrzucać, rozsiewać coś sypkiego, miałkiego, ziarnistego, puszczać coś sypkiego na ziemię; pozwalać czemuś sypkiemu wpadać w co, wsypywać, wrzucać; pozwalając czemuś sypkiemu spadać na jedno miejsce, tworzyć kupę, usypywać stos; s. zboże w worki = wsypywać; obficie rodzić: zboże dobrze sypie; pozwalać czemuś sypkiemu spadać na powierzchnię czego, nasypywać, posypywać, obsypywać, osypywać; upuszczać, podrzucać w gorę rzecz sypką wielokrotnie; hojnie rozrzucać, trwonić, tracić lekkomyślnie: s. pieniędzmi = wydawać je nadmiernie; s. co a. czym komu i = hojnie rozdawać, szafować; sypiąc, robić, tworzyć: s. szańce, wały; powtarzać często jaką czynność: s. djabłami, piorunami = kląć nieustannie; s. komu baty = karać go biciem dotkliwym; s. cy-