Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 2.djvu/862

Ta strona została przepisana.

Szczelnie, przysł., ściśle, tak że jedno przystaje, przylega do drugiego: układać co s., spajać co s.

Szczelnikp. Szczalnik.

Szczelność, własność rzeczy, które ściśle do siebie przystają, nie pozostawiając między sobą otworów.

Szczelny, ten, który ściśle przystaje do drugiego, który przylega dokładnie swą powierzchnią do jego powierzchni.

Szczeniakp. Szczenię; pogardl., dziecko, zwłaszcza chłopiec, o którym wyrażamy ś. z pogardą, z nienawiścią.

Szczeniątkop. Szczenię.

Szczenić się, o sukach i wogóle samicach z rodziny psów: mieć płód, rodzić szczenięta.

Szczenię, Szczeniak, Szczeniątko, młode szczenię psa a. innych zwierząt z rodziny psów — p. Szczeniak.

Szczenięcy, odnoszący ś. do szczenięcia, właściwy szczenięciu.

Szczeniukp. Szczenię.

Szczenna, o sukach i samicach z rodziny psów: nosząca w sobie płód.

Szczep, gałązka, ze szlachetnego drzewa owocowego wsadzona w dziczkę, zraz; drzewko szczepione, sadzonka (fig.); szczepienie, zaszczepienie; protoplasta, przodek, ojciec, założyciel, rodzic; plemię, pokolenie; potomstwo, ród.

Szczepap. Szczapa.

Szczepać, łupać wzdłuż, płatać, rozrąbywać, druzgotać; s. ś., pękać wzdłuż, rozłupywać ś.

Szczepek, niewielki szczep.

Szczepie, drzewka szczepione.

Szczepić, wsadzać zraz drzewa szlachetnego w rozszczepioną płonkę dziczki; przenosić chorobę z jednego organizmu żywego na drugi przez injekcję w krew limfy z zarażonego osobnika, czyni ś. to dla celów doświadczalnych a. dla zabezpieczenia organizmu na przyszłość od zarażenia ś.: s. ospę, wściekliznę; s. łąkę = poprawiać łąkę przez przenoszenie darniny z jednego miejsca na drugie; przen., krzewić, rozkrzewiać, rozszerzać, apostołować, propagować; budzić co w duszy np. pierwszy zarodek czego; s. ś., zaszczepiać ś.; być zaszczepianym.

Szczepienie, rzecz. od Szczepić.

Szczepieniec, ten, któremu zaszczepiono ospę lub inną chorobę; ten, który szczepi.

Szczepionka, gałązka, zraz szlachetnego drzewa, przeznaczona do szczepienia; limfa, mająca być zaszczepioną, krowianka, wakcyna.

Szczepiony, ten, którego szczepiono, zaszczepiono, uszlachetniony przez zaszczepienie.

Szczepka, mała szczepa, szczapka, drzazga.

Szczepki, Szczepny, ten, którego można łatwo szczepać, łupać, łupki.

Szczepniarzp. Szczepnik.

Szczepnica, Szczepnik, część ogrodu, gdzie rosną szczepy owocowe, szkółka.

Szczepnik, ogrodnik, zajmujący ś. szczepieniem drzew, szczepniarz; s-ki = synowie Kościoła, wierni wyznawcy.

Szczepność, własność tego, co ś. łatwo szczepi, łupkość.

Szczepny, szczepiony; s-e drzewo.

Szczeporodztwo, płodzenie ś. przez szczepy.

Szczepowy, odnoszący ś. do szczepu, właściwy szczepowi.

Szczerp. Szczyr.

Szczerba, miejsce puste, pozostałe po odpadnięciu cząstki czego, wyłamaniu; odtłuczeniu, miejsce wyszczerbione, wyłom, wyrwa, np. w murze, w palisadzie, w wale, luka; miejsce puste po