Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 2.djvu/879

żne gatunki s-a = s. zielone zwyczajne, s. lagrowe, lustrzane, s. kolorowe, matowe i t p.; s. butelkowe = wyrobione z krzemionki, tlenku sodu i tlenku wapnia; s. czeskie = z krzemionki i tlenku potasu i wapnia; kawał szkła, szyba szklana: zbić, wstawić s.; rzecz, zrobiona ze s-a: s. do lampy = cylinder szklany; wypukły a. wklęsły kawałek szkła w jakimś przyrządzie optycznym, soczewka: s. w lunecie, w teleskopie, w mikroskopie i t. p.; s. powiększające, s. palące = soczewka; zbior., wyroby ze szkła, naczynia szklane, serwis szklany, szklanki, kieliszki, karafki i t. p.; obraz za s-em, szafa za s-em = zaszklone; idzie, jak po s-le = gładko; równy, jak s. = zupełnie gładki; patrzeć przez różowe s-a = optymistycznie; nosić s-a, używać s-ieł = okularów, binokli.

 Szkłodziej, właściciel huty szklanej, fabrykant szkła; robotnik w hucie szklanej.

 Szkłodziejny, szklący.

 Szkłodziejstwo, fabrykacja szkła.

 Szkłorodny, wydający szkło; mogący zmienić ś. w szkło.

 Szkłowy, powstały ze szkła.

 Szkocki, pochodzący ze Szkocji; materja s-a = materja wełniana a. bawełniana w wielkie, jaskrawej barwy kraty.

 Szkoda, uszkodzenie czego, robienie, potłuczenie, rozdarcie, uszczerbek, strata, ubytek, krzywda, utrata; uszczerbek na zdrowiu a. majątku: ponieść s-ę = stratę; wyrządzić s-ę komu = narazić na stratę; s. go = należy go żałować, nie powinno ś. go do czegoś używać; s. w polu = którą wyrządzają przez stratowanie, spasanie i t. p.; czyja s., tego i grzech = mówi ś. o kimś, kto sam jest winowajcą własnego nieszczęścia; mała s., krótki żal! = obejdzie ś.!, niewielka strata!; mądry Polak po s-dzie = dopiero nieszczęście uczy rozumu; na moją s-ę = na mój koszt, na moje ryzyko; przysł., żal, napróżno, daremnie, daremny zachód, próżna praca; niebezpiecznie; niedobrze, źle, trzeba żałować; s. czasu i atłasu = rzecz niewarta zachodu; s. o tym mówić = nie warto.

 Szkodca — p. Szkodnik.

 Szkodliwie, na czyją niekorzyść; przysł., przynosząc komu szkodę, wychodząc komu na szkodę.

 Szkodliwość, właściwość szkody, przynoszenie komu szkody; wywieranie złych skutków.

 Szkodliwy, szkodzący, przynoszący szkodę; zgubny, niebezpieczny, przyprawiający o stratę, pociągający za sobą złe skutki

 Szkodnica, forma żeńs. od Szkodnik.

 Szkodniczy, szkodzący, zgubny, wrogi, nieprzyjacielski.

 Szkodnik, mężczyzna szkodzący, przyprawiający o stratę, niszczyciel; wszelka istota szkodliwa, zwierzę robiące szkody.

 Szkodno, przysł. — p. Szkodliwie.

 Szkodny, robiący szkodę, psotny — p. Szkodliwy; ponoszący szkodę, stratny, poszkodowany.

 Szkodować, ponosić szkodę, tracić, krzywdzić, czynić komu szkodę; s. sobie = narzekać na poniesioną szkodę, występować z pretensjami o szkodę doznaną.

 Szkodziciel, szkodnik.

 Szkodzicielka, szkodnica.

 Szkodzić, czynić komu szkodę; przyprawiać o stratę, o szkodę, krzywdzić kogo; obmawiać kogo; nie podobać ś., razić: wszystko mu s-i; co ci to s-i? = co ci przeszkadza? nie służyć na zdrowiu, przyprawiać o chorobę.

 Szkolarski, łć., należący do szkolarza, właściwy szkolarzowi; pedancki.