Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 2.djvu/98

Ta strona została przepisana.

Placadjutant, nm., oficer pomocnik placmajora.

Placek, płaskie, cienkie ciasto pieczone (p. z miodem, z makiem, z serem, z konfiturami, z szafranem); p-iem padać przed kim = padać komu do nóg, jak długi, na znak uniżoności, korzyć ś. przed kim; masz, babo, p.! = to ci los!; utwór zdatny tylko pod p. = lichy, niedołężny.

Placer, miejsce, zawierające złoto, pole złotodajne, piaski w rzece, zawierające złoto.

Placet, łć., dosł.: podoba ś., przyjmuję; dać swoje p. = zgodzić ś. na co.

Placka, nm., klapka skórzana, na kijku uwiązana, do zabijania much, packa.

Plackarta, nm., bilet na miejsce numerowane w wagonach, niektórych pociągów kolejowych.

Plackomenda, nm., biuro plackomendanta, komendantura.

Plackomendant, nm., oficer, sprawujący nadzorczą władzę w sprawach wojskowych nad większą załogą miasta lub twierdzy.

Plackowaty, z kształtu zbliżony do placka.

Placmajor, nm., oficer, kierujący biurowemi sprawami komendy, przydany do pomocy głównemu komendantowi miasta lub twierdzy.

Placowe, nm., opłata za miejsce na placu za kramy, składowe.

Placówka, polna straż; żołnierze, postawieni na przedniej straży wojska; miejsce tej straży; posterunek, wideta, awanpost; zameczek obronny, forteczka, fortalicja; ważne, odpowiedzialne stanowisko w życiu społecznym.

Placuszek, zdr. od Placek.

Plafon, fr., sufit zdobny malowidłami, stiukiem a. rzeźbą.

Plaga, łć., w lm., p-i = uderzenia batogiem, kijem, bicie, chłosta; klęska, kara boska, bicz boży, dopust boży, nieszczęście, prześladowanie; to p. na mnie! = skaranie boże; rzecz nieznośna, przykra; a to istna p.! = ta rzecz nie do zniesienia!; siedm p-g egipskich = wszystkie nieszczęścia i klęski.

Plagalna łć. kadencja = rodzaj kadencji właściwej śpiewowi gregorjańskiemu; p-y śpiew = śpiew w muzyce gregoriańskiej, w którym finał znajduje ś. w środku utworu zamiast na końcu.

Plagjat, łć., kradzież literacka lub artystyczna, przywłaszczenie Cudzych pomysłów i podawanie ich za własne.

Plagjator, łć., pisarz, wypisujący ustępy z obcych dzieł i podający je za własne.

Plagoskop, gr., chorągiewka na dachu, wskazująca kierunek wiatru, zwłaszcza połączona ze znajdującą ś. pod sufitem różą wiatrów.

Plajta, ang., zbankrutowanie, podstępne bankructwo.

Plaka, fr., wyroby platerowane.

Plakard, fr., rozkaz, zawiadomienie, rozporządzenie, ogłoszenie przybite o rozkazach.

Plakat, Plakata, łć., ogłoszenie, umieszczone w miejscach widocznych, na murach ulicznych, na kjoskach i t. p.. afisz.

Plakieta, fr., płaskorzeźba w metalu, rodzaj medaljonu.

Plama, znak odmiennej barwy na powierzchni jakiegoś ciała, szpecący je: p. na ubraniu, na ciele, p. atramentowa na papierze czyli kleks; wywabianie p-m; ta p. nie puści = nie da ś. wyprać, wywabić; przen., zmaza, zakała, i piętno hańbiące: p. na honorze, na sumieniu; centka odmiennej maści na sierści zwierzęcia; p-y