Ściana, pewna ilość desek, kamieni, cegieł i t. p. materjału budowlanego, ułożonych przy sobie w kierunku poziomym a. pionowym, spojonych z sobą wapnem, gliną i t. p., tak iż tworzą powierzchnię, ograniczającą a. oddzielającą jaki budynek a. jego część; przepierzenie, przegroda, mur; ś. a w lm. ś-y, dom, mieszkanie, pomieszkanie, dwór; twierdza, zamek, ogrodzony murem; granice, kresy, ukraina; przedmurze, obrona, ochrona, część kraju a. fortyfikacji, wystawiona najbardziej na ataki nieprzyjacielskie; w gieom., płaszczyzna, ograniczająca wielościan; mieszkać z kim o ś-ę = w najbliższym sąsiedztwie; przyprzeć kogo do ś-y = zmusić go do wyznania prawdy, do powzięcia decyzji stanowczej i t. d.; i ś-y mają uszy = trzeba ś, strzec, by ktoś niepożądany nie podsłuchał; mówić ś-ie, gadać jak do ś-y = mówić do kogo, kto a. nie słucha wcale, a. nie bierze do serca tego, co do niego mówią; jak groch na ś-ę rzucać = daremna fatyga; pasuje, jak garbaty do ś-y = wcale nie pasuje; podpierać ś-y = stać pod ścianą, nie biorąc udziału w powszechnej zabawie, zwłaszcza tanecznej; milczy, jak ś. = jak mur, nic nie chce mówić; cztery gołe ś-y zostały = wszystkie sprzęty zabrano; w czterech ś-ach = w pokoju, wewnątrz mieszkania, nie na dworze; za ś-ą = w sąsiednim pokoju; malować djabła na ś-ie = wywoływać zło, narażać ś. na złe następstwa; pod ś-ą = nie na środku pokoju; powiesić co na ś-ie = na gwoździu, na haku, wbitym w ścianę; ś-a szczytowa — p. Szczytowy.
Ścianka, mała cienka ściana, przegroda, przegródka; w lm., ś-i, międzymorze.
Ściąć — p. nied Ścinać.
Ściągacz, ten, co ściąga — p. Ścięgno.
Ściągaczka — p. Ścięgaczka; w wyraż. uczniowskim kartka, zeszyt, książka, z których ś. ściąga, t. j. przepisuje cudze.
Ściągać, dok. Ściągnąć; zawiązując ściskać, mocno związywać, zesznurowywać; zwężać, ścieśniać, kurczyć, zmniejszać objętość czego; mieć własność kurczenia czego, zmniejszania objętości: wino ś-jące, lekarstwa ś-jące = robiące wrażenie, jakby ściągały skórę na języku, cierpkie, np. alkalja, garbniki i t. p., lekarstwa wstrzymujące; ze stanu ciekłego a. półciekłego przeprowadzać w stan stały, ścinać, stężać; z dwu a. więcej rzeczy robić jedną, łączyć w jedną całość: ś. zdania = dwa albo więcej zdań współrzędnych, mających wspólne części, łączyć w jedno; ś. dwie samogłoski = łączyć je w jedną dwugłoskę a. samogłoskę; zgromadzać, zbierać, jednoczyć, sprowadzać w jedno miejsce; ześrodkowywać; ciągnąć, zdejmować z siebie, zwłóczyć, zsuwać: ś. rękawiczki, buty, ubranie: ś. skórę z zająca i t. p.; zwijać, składać coś rozłożonego, rozciągniętego; umieszczać w mniejszej przestrzeni coś, co zajmowało dużo miejsca: ś. posterunki wojskowe, widety; ś. skrzydła armji = odwoływać, zwoływać, sprowa-
