Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 3.djvu/135

Ta strona została przepisana.

Tytanka, gr. forma ż. od Tytan.

Tytański, gr., olbrzymi.

Tytel, nm., znak skrócenia wyrazów a. liter.

Tytońp. Tytuń.

Tytularny, łć., posiadający tylko tytuł, rangę, bez odpowiedniej władzy, honorowy.

Tytulatura, łć., forma tytułowania.

Tytuł, łć., nazwa; napis na dziele, na rozdziale; nazwa godności, urzędu; prawo do czegoś, miano.

Tytulat, łć., ten, który nosi jaki tytuł, człowiek utytułowany.

Tytułować, łć., nazywać kogo, wymieniać jego tytuły, godności, urzędy; nadawać tytuł utworowi literackiemu, artystycznemu.

Tytułowy, łć., odnoszący ś. do tytułu, zawierający tytuł: karta t-a; t. bohater = osoba w powieści a. w utworze scenicznym, której nazwisko służy jednocześnie za tytuł utworu.

Tytuniarz, mężczyzna, lubiący namiętnie palić tytuń, palacz tytuniu.

Tytuniowy, odnoszący ś. do tytuniu.

Tytuń, roślina z rodziny psiankowatych; liście powyższej rośliny, które używają ś. do palenia i jako tabaka do zażywania (fig).

Tywdykp. Tyftyk.

Tywun, Tywonp. Ciwun.

Tyzanna, fr., odwar z ziół lekarskich.

Tyźbir, Tyźbierp. Taśbir.





U


U, 21-a głoska alfabetu, samogłoska twarda, ustna.

U, przyim., rządzi przyp. 2-im i oznacza blizkość jednego przedmiotu względem drugiego: siedzieć u stołu, stać u stóp góry, zawiesić szablę u boku, u góry, u dołu; oznacza stosunek części do całości: zamek u strzelby, uszy u butów, ogon u wilka; oznacza stosunek własności do właściciela, pana względem sługi: służyć u kogo, mieszkać u kogo = w czyim domu, być u siebie = we własnym domu, być jak u siebie =jak we własnym domu; być na mszy u Karmelitów = w kościele Karmelitów; u Turków = w Turcji, u Niemców = w Niemczech; u nas = w naszej ojczyźnie; wobec kogo, w czyim przekonaniu, w czyim mniemaniu: u ludzi = w opinji ludzkiej, u Boga = przed sądem Boga; u niego wszyscy ludzie równi = w jego przekonaniu; co to u niego znaczy! = w jego oczach, dla niego; co u djabła! = przekleństwo; to u Polaków nie przyjęte = między Polakami; jako przedrostek, w połączeniu z czasownikami, oznacza: 1) czynność dokonaną: topić — utopić, rodzić — urodzić, czynić — uczynić; 2) szybki ruch z miejsca na miejsce: uchodzić, ulatywać, uciekać; 3) czynność, przechodzącą na pewną cząstkę całości: ulewać, ugryźć, ująć, urywać; 4) pozbawianie kogo czego: ująć; 5) zdolność wykonania jakiej czynności: uciągnąć, uradzić; 6) nasycenie ś. czynnością: ubawić ś., umordować ś.