Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 3.djvu/138

 Ubliżenie, obraza, obrażenie, ujma, uchybienie; postępek a. słowa, uwłaczające komu, ubliżające mu: mówię to bez u-a panu = nie ubliżając panu, bez obrazy.

 Ubliżyć — p. nied. Ubliżać.

 Ubłagacz, Ubłagalnik, człowiek, który ubłagał a. ubłaga.

 Ubłagać, przebłagać kogo, przeprosić kogo, uśmierzyć czyjś gniew, udobruchać go; błagając gorąco, otrzymać, uprosić wyprosić, wymodlić.

 Ubłagalnia, Ubłagalnica, świątynia, w której Izraelici Boga błagali; modlitewnia.

 Ubłagalny, dający ś. ubłagać, uprosić; służący do ubłagania.

 Ubłąd, błąd, omyłka.

 Ubłądzać, dok. Ubłądzić; błądzić.

 Ubłocić (się), zawalać (ś.) błotem.

 Ubłogosławiać, dok. Ubłogosławić; zlewać błogosławieństwo, błogosławić, obdarzać przez błogosławieństwo, uświęcać.

 Ubłogosławienie, zlanie na kogo błogosławieństwa, pobłogosławienie; stan błogi, błogosławiony.

 Ubocz, Ubocze, miejsce na boku, ustronie; droga boczna, błędna, manowiec; potoczystość góry, dachu, ściany; zejść na u. = zabłądzić, zejść na bok, na stronę; na u-czu = na boku, na stronie, w pewnej odległości od innych: wziąć kogo na u. = na stronę; uwieść kogo na u. = wprowadzić na złą drogę.

 Ubocznie, przysł., na uboczu, z boku, na stronie, pobocznie; nie wprost, pośrednio, mimochodem, czyniąc pewną aluzję; nie bezpośrednio, nie od osoby zainteresowanej, przypadkowo, z trzecich ust: dowiedzieć ś. o czym u.

 Uboczność, właściwość tego co jest uboczne, pośrednie, przydatkowe, przypadkowe.

 Uboczny, umieszczony, położony z boku, poboczny, ustronny; nie należący do całości, przydatkowy, przypadkowy; nie pozostający w bezpośrednim z czym związku, przypadkowo nasuwający ś.: u-e pytanie.

 Ubogacać, dok. Ubogacić; czynić bogatym, zbogacać.

 Ubogi, nie posiadający środków dostatecznych do zaspokojenia potrzeb życiowych, nie mający żadnego mienia własnego, biedny, nędzny: u. człowiek; nie posiadający czego lub posiadający coś w niższej, niż zwykła, mierze, nie opatrzony w co: u. na duchu, u. umysłem, wyobraźnią, u. duchem = skromny, prosty; nie obfitujący w coś, niepłodny, nieobfity, niezamożny: u. kraj, u. język = posiadający niewielką ilość wyrazów, stulecie u-ie w poetów, u-a wyobraźnia; niekosztowny, skromny: u. obiad, u-ie mieszkanie; u., jak mysz kościelna = bardzo biedny, nędzarz; rzecz., nędzarz, żebrak.

 Ubogo, przysł., w sposób, oznaczający ubóstwo, niebogato, biednie, nędznie: u. ubrany, żyć u.; u., ale chędogo = skromnie, ale czysto.

 Ubogość, właściwość tego, co jest, ubogie, biedne; ubóstwo.

 Uboleć, dużo wycierpieć; u. ś., umartwić ś., zgryźć ś., zafrasować ś.

 Ubolewać nad kim, nad czym = boleć nad czym, trapić ś. z powodu czego, współczuć komu, żałować, litować ś.; wyrażać żal, smutek z powodu kogo a. czego, skarżyć ś. na co.

 Ubolewanie, żal, współczucie, skarga, użalanie ś., narzekanie.

 Ubość, uderzyć rogiem, tryknąć; przen., tknąć kogo do żywego, obrazić, urazić, dotknąć, podniecić, wzburzyć,

 Ubożę (-ęta), niebożę; krasnoludek.