Strona:M. Arcta słownik ilustrowany języka polskiego - Tom 3.djvu/143

Ta strona została przepisana.

Uciążliwość, właściwość tego, co jest uciążliwe, gnębiące; ciężar wielki, warunki życia trudne do zniesienia; ucisk, uciemiężanie, ciemięstwo.

Uciążliwy, ciężki, trudny do wykonania, do wytrzymania, do zniesienia, przygnębiający, żałosny, narzekający.

Ucichać, dok. Ucichnąć; stawać ś. cichym, uciszać ś., uspokajać ś., umilkać, przestawać być głośnym, przestawać hałasować, huczeć, szumieć; o tym już ucichło = przestali ludzie o tym mówić.

Ucichnąćp. nied. Ucichać.

Uciecp. nied. Uciekać.

Uciecha, uczucie miłe, radosne, cieszące, przyjemność, radość; to, co wywołuje miłe, radosne uczucie, rzecz przyjemna, radosna, zdarzenie wesołe; zabawa, gra przyjemna.

Ucieczka, nagłe tajne opuszczenie miejsca pobytu, uciekanie, umknięcie: ratować ś. u-ą = uciekać; miejsce, dokąd ktoś ucieka; schronisko, schronienie, kryjówka, ochrona, opieka, obrona, udanie ś. pod czyją opiekę: u. Maryi, grzesznych, Bóg jest moją u-ą; mam jeszcze jedną u-ę = sposób ratunku.

Ucieczkowy, dotyczący ucieczki.

Uciekać, dok. Uciec, Ucieknąć; szybko oddalać ś. z jakiego miejsca; śpiesząc, unikać spotkania z kimś niepożądanym; ratować ś. ucieczką, zmykać, umykać; upływać, uchodzić; o czasie: upływać; u. kogo, ubiegać, uprzedzać; u. od kogoś, jak od złego powietrza = unikać go starannie, stronić od niego; u. ś. do kogo, do czego, biec, jakby po ratunek, udawać ś. pod czyją obronę, pod opiekę; u. ś. do kłamstwa, do wykrętów = szukać w nich obrony, kłamać, wykręcać ś. czym.

Uciekinier, żart., uciekający z obawy, z szeregów wojska, od przyjętych obowiązków, z szeregów stronnictwa, zbieg, dezerter.

Uciekły, ubiegły.

Ucieleśniać, dok. Ucieleśnić; nadawać czemu ciało, kształty cielesne, postać widomą, robić co cielesnym, realnym, wcielać.

Uciemiężać, dok. Uciemiężyć; gnębić, uciskać, obciążać, ciemiężyć.

Uciemiężliwośćp. Uciążliwość.

Uciemiężyciel, ciemiężca, gnębiciel.

Uciemiężycielka, forma ż. od Uciemiężyciel.

Ucieniować, pododawać cienie, ocieniować, wycieniować.

Ucieraczkap. Ucieradło.

Ucierać, dok. Utrzeć; trąc, zmieniać w proszek, rozcierać, w proszek obracać; trzeć tyle, ile trzeba, np. pieprzu, cukru i t. p.; trąc oczyszczać; u. sobie a. komu nos = oczyszczać go ze śluzu; u. sobie a. komu usta = oczyszczać z resztek jedzenia; u. knot u świecy (łojowej) = ucinać specjalnym przyrządem, t. zw. ucieradłem; przen., u. komu nosa = ukorzyć go, złajać go; u. drogę = torować; wprowadzać w użycie: u. wyraz; u. ś. = być ucieranym; torować ś.; droga ś. utarła; wchodzić w użycie: utarło ś. = weszło w zwyczaj; u. ś. z kim, bić ś. z nim, walczyć, staczać utarczki; spierać ś., toczyć spór, dyskutować, kłócić ś.; załatwiać ś., być załagadzanym: sprawa ś. utarła.

Ucieradło, Ucieraczka, szczypce do objaśniania świec łojowych; ścierka do ucierania (fig.).

Ucieralny, dający ś. utrzeć.

Ucierpieć, ponieść stratę, szkodę; przecierpieć.

Uciesaćp. Uciosać.

Ucieszać, dok. Ucieszyć kogo;